سياست تبديل روستا به شهر؛ نگاه شهرگرايانه به توسعه سرزميني (آسيب‌ها و راهكارهاي برون‌رفت)

تحقيق پيش رو به دنبال تحليل زمينه‌هاي شكل‌گيري تبديل روستا به شهر از طريق نظريه‌هاي مرتبط با توسعه روستايي است تا سازمان‌يابي فضايي مناسب نواحي روستايي ايران را پيشنهاد كند. در اين راستا داده‌ها در چارچوب رويكرد تأويل‌گرايي از طريق مطالعات اسنادي- كتابخانه‌اي و فيش‌برداري گردآوري شده است. طبق نتايج بررسي و مطالعه سير تطور، تكوين و تكامل نظريه‌هاي سازمان‌يابي فضايي نشان مي‌دهد كه عمده اين‌گونه نظريه‌ها شهرمحور بوده و رشد و توسعه شهري را مبنا قرار مي‌دهند. استيلاي الگوهاي توسعه فضايي غيربومي نقش بارزي در شكل‌گيري سياست تبديل روستا به شهر دارد. چرا كه اصولاً سياست‌ها و تصميم‌گيري‌هاي اجرايي دولت در چارچوب ديدگاه‌ها و الگوهاي توسعه وارداتي و تقليدي است. در واقع رويكرد موجود در تبديل يك سكونتگاه روستايي به شهر در ايران، حاكي از نبود سازمان فضايي مشخص و مناسب براي هر ناحيه روستايي است. يكسان شمردن ويژگي‌هاي شهر و روستا و پيچيدن نسخه‌اي يكسان براي آن دو فاقد نگاه علمي است و احتمالاً منتج به نتيجه نشود. تقليد در الگوهاي توسعه روستايي بدون آنكه هماهنگي آن با شرايط داخلي مد نظر باشد، دشوار بوده و يا در صورت اجرا نتايج پيش‌بيني ‌نشده‌اي را به دنبال دارد. ولي اين به آن معني نيست كه هيچ كشوري نتواند از سياست‌هاي كشورهاي ديگر اقتباس كند، بلكه الگوبرداري از كشوري كه ويژگي‌هاي مشابه دارد و يا استفاده از الگوهاي متفاوت و اصلاح آن، مي‌تواند با موفقيت همراه باشد. اين برنامه‌ها بايد انعطاف‌پذير باشد تا بتوان آنها را اصلاح كرد يا كنار نهاد.