بررسي مقايسه اي تأويل در مثنوي مولوي و مقالات شمس

تأويل از مهم ترين اصطلاحات در حوزة علوم قرآني و عرفان است كه به حيطة علوم بلاغي و ادبي نيز راه يافته است. عرفا و باطن انديشان بسياري براي كشف و دستيابي به مفاهيم بلند عرفاني، به حوزة تفسير و تأويل گام نهاده اند و نظرياتي در باب اين دو مقوله، به ويژه تأويل، ارائه كرده اند. از ميان اين عرفا، نظريات شمس و مولانا در خصوص تأويل بسيار حائز اهمّيت و درخور توجّه است. در اين پژوهش كه مبتني بر روش تحليلي ـ مقايسه اي و با استفاده از منابع كتابخانه اي نوشته شده و به مقايسة رويكرد و كاربست تأويل در مثنوي مولوي و مقالات شمس پرداخته شده است. يافته هاي اين تحقيق حاكي از اين است كه شمس در خلال تأويل هاي خود بطن هاي جديدي از قرآن عرضه مي كند كه مطابق با گرايش هاي عرفاني اش، ذوقي و منحصر به فرد است. اين امر بر نوع نگرش و تفكّر مولانا بسيار تأثير گذار بوده، بدين گونه كه در مثنوي، پيروي از ديدگاه ها و تفكّرات تأويلي شمس به صورت كاملاً مشهود و نمايان است. مولانا مقالات را سرچشمة بسياري از تعاليم خود در مثنوي قرار داده است؛ به نحوي كه آموزه هاي مقالات و نقش انكارناپذيرش در فربهي مفاهيم عميق مثنوي به وضوح ديده مي شود.