بازنمايي طبيعت در اشعار منتخب مولانا با رويكرد نقد بوم گرايانه

با نگاهي تاريخي به رابطۀ انسان و طبيعت در اعصار گذشته ‏مي توان به‏اين گزاره پي برد كه دوگانۀ انسان و طبيعت فاقد ثبات نسبي بوده ‏است و از سويي انسان از موجودي مقهور طبيعت و پديده هاي منتج از آن به‏موجودي در معناي عام و امروزي ويرانگر كه‏از جوانب مختلف در پي برآوردن منفعت خويش در گروي نابودي طبيعت است، تبديل شده و و بر طبيعت مستولي گشته‏است. از سويي ديگر همزمان با اين پديدۀ مخرّب معاصر، در محافل دانشگاه ‏افق هرمنوتيكي جديدي در تفاسير و درك دنياي طبيعي و ادبيات به‏ارمغان آمد كه رابطۀ انسان و طبيعت را در قالب مطالعاتي ميان رشته اي ادبيات و محيط‌زيست با هدف ضرورت اصلاح اين رابطه، آثار ادبي را به وادي نقد مي كشاند. مولانا از جمله شاعراني است كه در بطن آثار خود با استفاده ‏از زبان در استعاره و ديگر كاركردهاي زباني، طبيعت را طرق مختلف توصيف مي كند. اين گمان حتمي‏ است كه در زمانۀ مولانا مفهوم محيط زيست و تأثير انسان بر آن با فهم معاصر انسان امروزي به دليل توسعۀ تكنولوژي و زيرساخت هاي بشري به‏مراتب تفاوت دارد. از همين روي، در نگاه‏مولانا، هر پديده اي در طبيعت، نمايندۀ مفاهيم ديگري است و بينندۀ بابصيرت كسي است كه‏از اين ظواهر عبور و به‏ مفهوم باطني راه پيدا كند. در واقع اين اشارات رمز و رازگونه، گاهي اشاراتي معنوي و ديني دارد و جايگاه طبيعت را از كاركرد صرفي آن بالاتر مي برد. اين پژوهش در تلاش است تا با مطالعۀ عناصر طبيعي بازنمايي شده در آثار منتخب مولانا و طبقه بندي و هدف‌گذاري آن از باب عناصر طبيعي موجود و سپس تأملي به‏اختصار در باب نگرش مولانا به طبيعت از طريق دسته بندي توصيفات آن، باب جديدي در حيطه بازنمايي طبيعت در آثار مولانا و مطالعات نقد بوم گرا گشوده شود.