مطالعه تطبيقي كتب درسي شيمي دوره دوم متوسطه كشورهاي ايران و عربستان سعودي از منظر توجه به مقوله صنعت

A comparative study of chemistry textbooks for the second year of high school in Iran and Saudi Arabia from the perspective of attention to the industry category

هدف اين پژوهش مطالعه تطبيقي كتب درسي شيمي متوسطه دوم كشورهاي ايران و عربستان سعودي از نظر ميزان توجه به صنايع بوده است. پژوهش از نوع پيمايش تطبيقي- مقايسه‌اي است. كتاب‌هاي شيمي دوره متوسطه دوم ايران چاپ 1403-1402 و كشور عربستان سعودي چاپ 2022 (1444) براي سال اول (الكيمياء 1) و چاپ 2023 (1445) براي شيمي سال دوم و سوم (الكيمياء 2 و الكيمياء 3) به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. تحليل محتوا به روش تمام‌شماري شامل تمام متن، جدول‌ها، تصاوير و تكاليف انجام شد. داده‌هاي به دست آمده، گردآوري، تفسير و طبقه‌بندي شد و در نهايت شباهت‌ها و تفاوت‌هاي كتاب‌هاي درسي شيمي متوسطه دوم ايران و عربستان بر اساس توجه به مؤلفه‌هاي پژوهش به دست آمد. نتايج نشان داد كه ميزان توجه به صنايع مختلف در كتاب‌هاي درسي ايران بيشتر از كشور عربستان سعودي بوده است. در مجموع كل كتاب‌هاي شيمي متوسطه در هر دو كشور به مؤلفه‌هاي صنايع سطح اول كه شامل كشاورزي، ماهيگيري، جنگل‌داري، استخراج معادن و مواد معدني است، كمترين توجه شده است. در عوض به صنايع سطح دوم نظير محصولات الكترونيكي و سخت‌افزار كامپيوتر، ساخت ابزار دقيق، برش سنگ‌هاي قيمتي، توليد فولاد و آهن، پالايش نفت، ساخت وسايل نقليه موتوري و ماشين‌آلات سنگين، توليد سيمان، توليد برق و آب و گاز و ساخت‌وساز بيشترين توجه شده است. در بين كتاب‌هاي شيمي ايران، كتاب پايه يازدهم بيشترين توجه به صنايع را داشته و كتاب‌هاي دهم و دوازدهم تقريباً مشابه هستند. از مجموع سه كتاب عربستان سعودي، كتاب شيمي سال دوم با توجه اين‌كه سه بخش آموزشي دارد بيشترين تعداد مؤلفه‌هاي مرتبط با صنعت را داشت. لازم به ذكر است اگر به سه بخش محتوايي اين كتاب در نظر گرفته نشود كتاب سال اول اين كشور داراي بيشترين توجه به مؤلفه آموزش صنعت است.