تحليل شخصيت‌هاي رمان دخيل عشق مطابق نظريۀعشق اريك فروم

Analysis of the characters in the novel Dakhil Eshgh according to Eric Fromm s theory of love

روايت‌هاي عاشقانه يكي از انواع ادبي است كه در ادبيّات جهان و ايران مخاطبان فراواني دارد. نظريه‌هاي علمي فراواني در روان‌شناسي به مسئلۀ عشق مي‌پردازند. هدف اين پژوهش تحليل شخصيّت‌هاي رمان «دخيل عشق» نوشتۀ «مريم بصيري» بر اساس نظريۀ عشق، اريك فروم روان‌شناس آلماني است. روش پژوهش، تحليلي-‌توصيفي و شيوۀ گِرد‌آوري داده‌ها مطالعاتِ كتابخانه‌اي است. مباني نظري و يافته‌هاي اين پژوهش چنين است: تحليل روانكاوانه، نوعي تفسير متن و بررسي علل كنش‌هاي شخصيّت‌ها است. ارزش نظريۀ عشق اريك‌فروم، در اين است كه يكي از مدل‌هاي توصيف و شكل‌گيري عشق است و عشق‌ورزي را نوعي هنر مي‌داند. اين نظريۀ به دانش و خرد ايمان دارد و انسان را هدف مطلق تلاش‌هاي انساني مي‌داند و در استواري و اعتلاي حيثيت و كمال او مؤثر است. فروم، هفت نوع عشق را تعريف مي‌كند كه پنج نوع آن با كنش شخصيّت‌هاي رمان دخيل عشق تطابق دارد. فروم، مؤلفه‌هايي مانند واقع‌بيني، ايمان، فعال‌بودن را شرط اساسي رسيدن به عشق حقيقي مي‌داند. فروم، نخستين رمزگان عشق را استغنا در برابر دريافت‌كردن و خواستن مي‌داند. برابر نظريۀ فروم، نوع غالب عشق، در كنش شخصيّت‌هاي اين رمان، عشق‌به خدا است كه در كنش‌هاي عبادي آنان ترسيم مي‌‍شود. طبق نظريۀ فروم غالب شخصيّت‌هاي دخيل عشق مؤلفه‌هاي ضروري عشق مانند استغنا، مهرباني، احساس مسئوليت، احترام و معرفت را دارند كه از مظاهر اصلي سلامت وجود انسان است. دخيل عشق، روايت ايثار است و شخصيّت‌ها پذيرفتن مسئوليت را امري ضروري و نه تكليف و اجبار مي‌دانند و عشق راستين را بخشي از زندگي ديني انسان مي‌دانند. شخصيّت‌ها باور دارند، بهترين عشق آن است كه در فرايند آن آدمي ياريگر ديگران باشد، تا به خدا نزديك شود و جوهر عشق را، رنج‌بردن براي هدفي و پروردن آن مي‌دانند و مصاديقي مانند انسانيّت، انگيزه‌هاي عشق‌ورزي، لزوم تواضع، پاكبازي و تسليم در برابر معشوق و تأكيد بر اين نكته كه عشق فصل انسان و غير انسان است، را ترسيم مي‌كنند.