بررسي تكنيكهاي طنز در رمان «آبنبات هل دار» مهرداد صدقي

Examining humor techniques in the novel Hell Dar Candy by Mehrdad Sedekhi

اگر نيم گاهي به تاريخ ادبي ايران بيندازيم متوجه خواهيم شد كه بهره گيري از طنز و بكار بستن تكنيك هاي طنز، از گذشته هاي دور وجود داشته و در جاي جاي تاريخ اين امر به چشم مي خورد. به صراحت مي توان گفت داستان نويسان بيشترين استفاده را از اين مقوله داشته و همچنين از برجسته ترين و به ياد ماندني ترين اتفاقاتي كه در عرصه ادبيات و زبان فارسي رخ داده است ورود طنز به حيطه دفاع مقدس و زير شاخه هاي گوناگون آن مي باشد. يكي از مشهورترين و نامي ترين نويسندگان اين نوع از ادبيات داستاني، مهرداد صدقي نويسنده جواني است كه تاكنون هشت كتاب طنز را در كارنامه خود به ثبت رسانده است و ما قصد داريم در اين مقاله يكي از اين هشت اثر (آبنبات هل دار) را از منظر شگردهاي طنز نويسي تحت بررسي قرار دهيم. در اين راستا نخست به شناخت و دسته بندي همه تكنيك هاي طنز آفريني مي پردازيم و سپس اين تكنيك ها را در اثر «آبنبات هل دار» تحت مقايسه و بررسي قرار مي دهيم. يافته هاي اين پژوهش حاكي از آن مي باشد كه در اين رمان همه تكنيك هاي طنز آفريني را مورد استفاده قرار داده است و در تقسيم بندي تكنيك ها، رويكرد اثر بيشتر به سمت شگردهاي دسته دوم يعني تكنيك هاي مبتني بر محتواي زبان متمايل گرديده است و فراواني آن شگردها در اين زمينه بيشتر بوده است و به صورت جزئي تر و دقيقتر ميتوان اين گونه نتيجه گرفت كه شگردهاي شخصيت محور از زير شاخص هاي تكنيك هاي مبتني بر محتواي ،زبان خيلي قويتر و با قدرت بيشتر در زمان پديدار گشته اند. قهرمان كتاب آب نبات پسته اي، همان محسن كتاب آبنبات هل دار مي باشد ولي با اين تفاوت كه كمي بزرگ تر و با تجربه تر شده؛ البته با اينكه بزرگ تر شده اما عاقل تر نشده! آبنبات پسته اي با زباني طنزآميز روايتگر قصه هاي شيرين روزهاي نوجواني محسن است. در خلال بيان روند داستان آب نبات پسته اي برخي از رويدادهاي مهم تاريخي بين سالهاي ۷۰ تا ۷۲ روايت مي شود و تاثير اين رويدادها بر زندگي خانواده محسن و همسايگان آنها كه همگي ساكن كوچه سيدي شهر بجنورد هستند مشاهده مي شود؛ از حمله صدام به كويت گرفته تا تخريب ديوار برلين و تجزيه شوروي و المپيك بارسلون و انتخابات مجلس چهارم و ....