بررسي فراهنجاري هاي واژگاني، نوشتاري و زماني(باستانگرايي) در غزل هاي مولوي

Examining lexical, written and temporal metanormatives (archaicism) in Molvi s sonnets

در پژوهش حاضر، گزيده اي از غزل هاي ديوان شمس مطابق با نظريه فرماليست هاي روسي بررسي شده است. براي اين منظور، نگارنده تلاش مي كند تا ضمن توجه به 250 غزل، نمونه هاي مربوط به فراهنجاري هاي «واژگاني، نوشتاري و زماني» را در آن ها شناسايي كرده و به تحليل آن ها بپردازد. در مبحث فراهنجاري واژگاني مولوي با به كارگيري تركيب هاي جديدي از واژه ها، كه تا زمان خود مسبوق به سابقه نبوده و با عدول از قواعد ساخت واژه در زبان هنجار، به آشنايي زدايي از زبان شعري خود اقدام كرده است. نمونه-هاي مربوط به فراهنجاري زماني، با ايجاد مكث هنري در مخاطب به گيرايي و جذابيت شعر افزوده است. در ابيات مربوط به فراهنجاري نوشتاري، علي رغم بسامد كم آن ها، به جهت نوع و تازگي كاربرد، شاعر ضمن نشان دادن ذهن خلاق خود، زبان شعري اش را نيز برجسته تر كرده است. حاصل آن كه: مولوي از طريقِ فراهنجاري واژگاني، نوشتاري و زماني كه از عواملِ مهمّ ابهام هنري است، توانسته است بر تأثيرگذاري و لذّتبخشيِ شعر خود بيفزايد؛ اين مدّعا آن جا قوّت مي يابد كه مخاطب در مواجهه با آن سعي در فهم معناي پنهان در پشت تركيبات و واژه ها بر مي آيد و پس از دست يابي به مفاهيم پوشيده در بطن آن ها لذّتِ مضاعفي از شعر مي برد.

In the present study, a selection of Divan Shams s sonnets has been examined according to the theory of Russian formalists. For this purpose, while paying attention to 250 sonnets, the author tries to identify and analyze examples of lexical, written and temporal transnormatives in them. In the topic of extra-normative vocabulary, Molavi has defamiliarized his poetic language by using new combinations of words, which were unprecedented until his time, and by deviating from the rules of word formation in the standard language. The examples related to time metanormativity have added to the catchiness and charm of the poem by creating an artistic pause in the audience. In the verses related to extra-normative writing, despite their low frequency, due to the type and novelty of use, the poet has made his poetic language more prominent while showing his creative mind. As a result: Maulavi has been able to increase the impact and enjoyment of his poetry through lexical, written and temporal transnormality, which is one of the important factors of artistic ambiguity; This claim is strengthened when the audience tries to understand the hidden meaning behind the combinations and words when faced with it, and after reaching the concepts hidden in their belly, they get a double pleasure from the poem.