بررسي ساختار تشبيه در مقامات‌ القلوب ابوالحسين نوري

Examining the structure of similes in Abul Hossein Nouri s Maqamat Al-gholub

تشبيه يكي از شگردهاي بسيار رايج بياني در آثار عرفاني ادبيات فارسي است. عرفا اغلب به وسيلۀ شيوه‌هاي مختلف بياني مفاهيم والاي عرفاني و تعليمي را به شكل ملموس و عيني به تصوير كشيده‌اند، به گونه‌اي كه مخاطب فارغ از استدلال هاي عقلي پي به منظور اصلي عارف مي‌برد. ابوالحسين نوري عارف برجستۀ سدۀ سوم هجري يكي از نخستين كساني است كه در بيان و انتقال تجربۀ عرفاني خويش در كتاب مقامات‌القلوب از عنصر تشبيه بهره برده است. هدف اين نوشتار بررسي ساختار تشبيهي اين كتاب از طريق روش توصيفي-تحليلي است، كه پس از بررسي مشخص شد، اغلب تشبيهات در اين كتاب به اعتبار اركان، تشبيه بليغ و به اعتبار حسي يا عقلي بودن طرفين تشبيه، عقلي به حسي هستند.