بررسي آراء مثنوي مولانا در مورد جنبش ذاتي طبيعت در مقايسه با آراء هراكليتوس

Barresi e Ara e masnavi e molana dar morede jonbeshe zati e tabit dar mogayese ba Ara e heraklitos

بحث جنبش ذاتي طبيعت يا ديالكتيك(صيرورت ودگرگوني) موضوعي است كه همواره مورد توجه در طول تاريخ فلسفه بوده است.؛ كه از كشف جهان ونكات مختلف آن مانند ارتباط و بهم پيوستگي اشياء وپديده‌ها، حركت وتغيير دائم، نبرد و وحدت متضادين، نفي درنفي، تكامل و سير دائمي، پژوهش‌هايي صورت گرفته است. با تأمل بر سير تاريخي در مي يابيم كه انديشه‌ي فيلسوفان همواره ميان ثبات وتغيير مردد بوده است. برخي به كلي واقعيت داشتن حركت در طبيعت را انكار كرده‌اند؛ اما برخي ديگر از حركت به مانند حقيقتي انكارناپذير سخن گفته‌اند؛ از جمله اولين فيلسوفان اين انديشه هراكليتوس است كه برمبناي چهار اصل مهم فلسفه‌ي خود يعني لوگوس، تغيير ، تضاد، وحدت درعين كثرت، به تبيين اصل تغييير وصيرورت در طبيعت پرداخت وآن را ويژگي اصلي عالم طبيعت دانست. مولانا نيز به همين عقيده پايبند است؛ يعني معتقد است كه جهان در هر لحظه با تمام اجزايش، دگرگون مي‌شود؛ عالم و مافيها به ارادۀ الهي، هر لحظه از غيب به شهود مي‌آيد و آفرينش مستمر و دائمي است؛ وهمچنين زنده كردن و ميراندن، حكمي پيوسته و مستمر است. در اين مقاله سعي برآن است كه با تحليل انديشۀ مولانا و مقايسۀ آن با آراء هراكليتوس نتيجه بگيرد كه به رغم تفاوتهاي آشكاري كه ميان اين دو ديدگاه وجود دارد داراي تفسيري نزديك به هم و تقريبأ انديشۀ ايشان دربارۀ جنبش ذاتي طبيعت، امري ناممكن نمي‌نمايد.

The discussion of the inherent movement of nature or dialectic (becoming and transformation) is a subject that has always been of interest throughout the history of philosophy. Researches have been conducted on the discovery of the world and its various aspects such as the connection and interconnectedness of objects and phenomena, constant movement and change, battle and unity of opposites, negation within negation, evolution and constant progress. Reflecting on the historical course, we find that the thought of philosophers has always hesitated between stability and change. Some have completely denied the reality of motion in nature; But some others have spoken about movement as an undeniable truth; Among the first philosophers of this thought is Heraclitus, who explained the principle of change and change in nature based on the four important principles of his philosophy, i.e. logos, change, contradiction, unity in the face of multiplicity, and considered it to be the main feature of the natural world. Rumi also adheres to the same opinion; That is, he believes that the world with all its components changes at every moment; By God s will, the world and the supernatural come to the visible every moment from the unseen, and creation is continuous and permanent; Also, giving life and death is a continuous and continuous ruling. In this article, an attempt is made to analyze Rumi s thought and compare it with Heraclitus opinions to conclude that despite the obvious differences between these two views, they have a close interpretation and his thought about the inherent movement of nature is not impossible.