طبيعت در اشعار ناصر كشاورز

Nature in the poems of Nasser Keshavarz

طبيعت از مادّه طبع به معناى نهاد، سرشت ، خوى ، غريزه ، سجيّه ، مادّه ، و جهان مادّى آمده است. طبيعت همواره يكي از خاستگاه ها و سرچشمه ها ي اصلي هنر بوده است . در نقاشي ، موسيقي، و از همه بارزتر در هنر شعر نمود و حضور طبيعت را از قديم ترين ايام تاكنون، در آثار منظوم و شاعرانة همة ملت هاي جهان مي توان مشاهده كرد. ادبيات و شعر عموما و فارسي بويژه از همان آغاز با محيط زيست و عناصر طبيعت مانند گلها و گياهان و پرندگان و جانوران و آب و باران و ساير عناصر در ارتباط بوده و عمدة اجزاي تشكيل دهندة خيال شاعرانه از طبيعت اطراف شاعر گرفته شده و قوانين طبيعت با نگاه هنرمندانة شاعر كشف و بيان مي شده است. ادبيات كودك و نوجوان از اين قاعده مستثني نمي باشد. توجه شعرا به طبيعت بسيار چشمگير است؛ تا آن جا كه توصيف طبيعت، يكي از بارزترين مضامين مورد استفادة بسياري از شاعران اين حوزه بوده است. در اين مقاله نگارنده سعي دارد تا مجموعه اشعار كودكانه ناصر كشاورز (مجموعه 34 شعر براي كودكان) از لحاظ عناصر طبيعت با روش توصيفي-تحليلي مورد بررسي قرار دهد تا توانمندي شاعر را در الهام گيري از طبيعت نشان دهد و به اثبات برساند. مجموعه مضامين طبيعت در اشعار او در 12 محور خلاصه شده است: رنگ ها، گياهان، ايام، عناصر طبيعت، پديده هاي طبيعي، حشرات و پرندگان، حيوانات (اهلي، وحشي ، آبزيان )، اشيا، مشاغل، خوراكي ها، فصول و اماكن . فراواني هر مضمون در اشعار اين كتب مشخص شده است و سپس هر مضمون مورد تحليل و بررسي علمي قرار گرفته است. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه مضامين طبيعت هر كدام در شعر ناصر كشاورز چه جايگاهي دارند و شاعر با چه اهدافي به كدام مضمون و مضامين بيشتر و به كدام كمتر توجه كرده است . نخستين نتيجه ي به دست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه عناصر طبيعت در كتب مورد بررسي، به طور كلي از موضع قدرت بهر ه مند مي باشند. در بررسي دقيقتر و جزء به جزء، آشكار مي شود كه در ميان عناصر طبيعت، نخست آب و به دنبال آن خورشيد و دريا در بالاترين مدارج قدرت قرار دارند و در مقابل آ نها عناصر مربوط به مشاغل و رنگ ها و فصول در پايين ترين درجه قرار گرفته اند. بقيه عناصر نيز با بهر ه مندي از قدرتي متوسط، در ميان دسته هاي ياد شده قرار گرفته اند.