فضايل و رذايل در شيرين و خسرو دهلوي

Moral virtues and vices in shirin and khosrow Dehlavi

اين پژوهش در صدد پاسخ دادن به اين پرسش است كه با توجه به غنايي بودن مثنوي شيرين و خسرو، كدام يك از عناصر اخلاقي در آن به كار رفته است . براي پاسخ به اين پرسش ابتدا عناصر اخلاقي از آن استخراج شده و سپس به دو دسته تقسيم بندي شده است؛ يعني ، با عناوين فضايل اخلاقي و رذايل اخلاقي. امير خسرو در مثنوي پر ارج خود فقط به داستان پردازي و تصوير گري هاي عاشقانه نپرداخته است ؛ بلكه در اثناي ابيات همچون راهنما و مشاور دلسوز آموزه هاي اخلاقي را تعليم مي دهد ، چرا كه هدف او تنها لذت و بهره مندي از داستان نيست ، بلكه به عنوان يك معلم دغدغه مند به تعليم مخاطب نيز مي پردازد و مخاطب را با فضايل اخلاقي نظير خوش خويي ، وقار ، خردورزي ، صدق ، غنيمت شماري عمر ، توجه مكافات عمل ، سپاس و شكرگذاري از خداوند ، بخشش و احسان و مهرباني با حيوانات آشنا مي كند و در كنار آن مخاطب را از رذايل اخلاقي اي چون آز ، اميال نفساني ، دنيا پرستي ، عيب جويي ، دشمني ، برحذر مي دارد . در اين مقاله سعي بر اين است كه مثنوي شيرين و خسرو دهلوي را از اين ديدگاه كه صرفاً داستان عاشقانه و بيان مهرورزي و عشق و عاشقي نيست و در ضمن به مباحث تعليمي مي پردازد ؛ مورد تحليل و تبيين قرار گيرد .