واكنش صفات فيزيولوژيك گياهچه ارقام كلزا (Brassica napus L.) به سطوح مختلف عنصر بور

مشكلات و تنش‌هايي از قبيل كمبود عناصر ريز مغذي مانند بور، كه موجب ايجاد اختلالات فيزيولوژيك مي‌شود از جمله عوامل مهم محدود كننده‌ي توليد كلزا در كشورهاي مختلف از جمله ايران است. در ميان عناصر كم مصرف، بور اهميت زيادي در رشد و عملكرد گياهان خانواده براسيكاسه از جمله كلزا دارد. به دليل اين كه بور جزو عناصر كم مصرف است، محدوده‌ي غلظت بحراني آن اندك و به همين دليل ممكن است تنش غيرزنده‌ي بور در برخي ارقام يك گونه‌ي خاص واكنش‌هاي متفاوتي ايجاد كند. اين مطالعه به منظور بررسي واكنش ارقام كلزا به سطوح عنصر بور با شرايط آب و هوايي خوزستان، سال 1401- 1400 در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان طراحي و اجرا شد. در اين آزمايش واكنش 10 رقم كلزا (هايولا50، هايولا401، روشنا، دلگان، آسا، Long pod، Solar CL، Agamax، Trapper و صفار) به چهار سطح بور (صفر، 4، 8 و 12 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك) به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به صورت گلداني درخارج از محيط گلخانه‌اي دانشگاه اجرا شد. نتايج پژوهش نشان داد، اثر سطوح بور و رقم بر اغلب صفات مورد بررسي فيزيولوژيك از جمله: شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، نسبت وزن برگ، سطح ويژه برگ و وزن خشك كل اندام هوايي معني‌دار شد. به طور كلي نتايج پژوهش انجام شده حاضر همانند ساير پژوهش‌ها نشان داد: ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي كلزا در واكنش به سطوح مختلف عنصر بور واكنش‌هاي متفاوتي از خود نشان مي‌دهند. عنصر بور در دوره‌هاي مختلف رشدگياه كلزا، بسته به مقدار آن موجب ايجاد اختلالات فيزيولوژيك و در نهايت صفات فيزيولوژيك را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتيپ گياه، تحت تاثير قرار مي‌دهد. در نتيجه اغلب صفات مورد بررسي، واكنش منفي به سطوح بالاي بور نشان دادند و سطوح بالاي بور از جمله سطح بور 8 و 12 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك موجب مسموميت گياه كلزا مي شود و صفات فيزيولوژيكي به شدت كاهش يافت.