چشم‌انداز برنامۀ‌ درسي آموزش عالي در دوران پساكرونا: روايت اعضاي هيأت‌ ‌علمي دانشگاه

Higher Education Curriculum Perspective in the Post COVID-19 Era: A Narration by Faculty Members

شيوع ويروس همه‌گير كرونا از بهمن ماه سال 1398 منجر به تغيير و تحولات چشم‌گيري در تمام ابعاد زندگي شده است. يكي از اركان متأثر از كرونا، آموزش عالي است. از آنجا كه اعضاي هيأت‌ علمي قلب حيات‌دهندۀ دانشگاه‌ها و عامل اصلي تحقق اهداف آن بوده و همواره يكي از كانون‌هاي اصلي مورد توجه مديران آموزش عالي هستند. هم‌چنين با توجه به نقش تأثيرگذار اعضاي هيأت‌ علمي در اجراي موفق برنامۀ درسي در هر مكان، زمان و شرايط، هدف از پژوهش حاضر واكاوي تجارب اعضاي هيأت ‌علمي در زمان كوويد-19 و كمك به ترسيم چشم‌انداز آموزشيِ آموزش عالي در دوران پساكرونا، از ديدگاه اعضاي هيأت‌ علمي است. با توجه به اينكه هدف از پژوهش حاضر بررسي تجارب است، لذا روش «روايت‌پژوهي» انتخاب شده است. مشاركت‌كنندگان 8 نفر از اعضاي هيأت ‌علمي دانشگاه شهيد چمران اهواز هستند كه به روش نمونه‌گيري هدفمند از نوع ملاك‌محور انتخاب شدند. در اين روش به ‌منظور تحليل داده‌هاي حاصل از مصاحبه، از روش تحليل مضمون استفاده شده و جهت افزايش روايي يافته‌ها نيز از روش‌هاي كنترل اعضا و نظر مميزان بيروني استفاده شده است. يافته‌ها نشان داد كه براي بعد از كرونا هرگز تجربۀ فضاي مجازي كنار گذاشته نخواهد شد، بنابراين دانشگاه‌ها بايد در فرصتي مناسب به بهبود زيرساخت‌ها و امكانات خود پرداخته تا آموزش با كيفيتي داشته باشند. با تحليل روايات مقوله‌هايي از جمله: 1- شكستن مرزهاي دانشگاهي و شكل‌گيري ارتباطات گستردۀ فرا‌دانشگاهي، 2-تمايل به بهره‌گيري از آموزش تركيبي (مجازي و حضوري)، 3- تغيير و نوآوري در اجراي برنامه‌هاي دانشگاهي با استفاده از فضاي مجازي، 4- ضرورت رفع مشكلات دروس عملي، 5- لزوم توانمندسازي استادان، به‌ دست آمد. همچنين برخي از استادان پيشنهاد دادند كه دانشگاه‌ها بايد از تجربۀ استادان و دست‌اندركاران هر دانشكده در زمان كوويد-19 استفاده كرده و شيوه‌نامه‌هايي متناسب با هر رشتۀ تحصيلي براي آموزش مجازي تهيه كنند تا بدين طريق از اين بستر نوظهور به بهترين وجه بهره‌برداري شود.

COVID-19 pandemic has resulted in significant changes in all aspects of life since February 2020. Higher education has mainly been affected by COVID-19 since the faculty members are considered university life centers, the main factors in the realization of university objectives and have always been in the focus of higher education administrators. Furthermore, considering the effective role of faculty members in successful implementation of the curriculum in any place, time and circumstances, the present study aims to explore the experiences of faculty members at the era of COVID-19 and help to offer an educational prospect in the post COVID-19 era from the perspective of faculty members. Given that this study is intended to investigate the experiences, the method of ‘narrative research’ has been selected. The participants are 8 faculty members of Shahid Chamran University of Ahwaz who have been selected by purposeful criterion-based sampling. Accordingly, content analysis method was adopted in order to analyze the data obtained from the interviews and member control methods and external auditor comments were used to increase the validity of the findings. The findings indicated that the experience of cyberspace will never be left out in the post COVID-19 era, so universities should improve their infrastructures and facilities at the proper time in order to provide qualitative education. The findings of narrations’ analysis fall into five categories: 1. breaking the university boundaries and forming extensive meta university communications, 2. Tendency to benefit from combined educating (virtual and face to face), 3. change and innovation in the implementation of university programs using cyberspace, 4. necessity to solve the problems of practical lessons, 5. the need to empower university professors. Moreover, some professors recommended that universities would rather use the experiences of faculty professors and staff in the era of COVID-19, and provide guidelines appropriate for the virtual education of each field of study so that this emerging platform may be exploited in the best way possible.