مطالعه تطبيقي ديدگاه آيتالله مصباح يزدي و شيخ رشيد رضا در باره چگونگي آفرينش انسان از منظر قرآن

چگونگي پيدايش نخستين انسان، همواره كانون توجه انديشمندان بوده است، اين مقاله درصدد مقايسه ديدگاه علامه مصباح يزدي (ره) به عنوان يكي از برجسته‌ترين اسلام‌شناسان معاصر و شيخ رشيدرضا يكي از مدعيان جنبش اصلاحي عقل‌گرا، درباره چگونگي پيدايش نخستين انسان از منظر قرآن است تا پس از دست‌يابي به ديدگاه هر يك از اين دو انديشمند، اتقان و انطباق هر يك از دو ديدگاه با آيات قرآن ارزيابي شود؛ روش پژوهش در اين نوشتار توصيفي-تحليلي بر اساس مطالعه كتابخانه‌اي است. حاصل بررسي نشان مي‌دهد كه شيخ رشيدرضا با گرايش علمي و تاثيرپذيري از نظريات دانشمندان علوم تجربي، از سويي مي‌كوشد با تأويل ظواهر قرآن، راه حلي براي تعارض ظاهر آيات با نظريه تكامل ارائه دهد و از سوي ديگر آيات قرآن را همسو با نظريه تكامل جلوه دهد؛ ولي در تلاش خود توفيق چنداني ندارد؛ اما از ديدگاه آيت الله مصباح نظريه تكامل تنها در حد يك فرضيه است و نمي‌توان به استناد آن از ظاهر آيات قرآن دست كشيد؛ به نظر ايشان آيات قرآن با توجه به قواعد صحيح تفسير قرآن به روشني دلالت بر خلقت مستقل و مستقيم نخستين انسان از خاك دارد.