«دين رسمي» در نظام حقوقي ايران: چيستي مفهوم و كاركرد

از آن‌جا كه دين مفهومي همزاد با زندگي اجتماعي‌ست، از ديرباز در بسيار از جوامع فرهنگي به حيات خود ادامه داده و دگرگوني كاركرد دين در طول زمان، منجر به حذف اين نهاد از ساختار سياست نشده است. با اين‌حال مفهوم «دين رسمي» كه تجلي حضور دين در ساخت سياسي و حقوقي قدرت تلقي شده، مرهون رشد انديشه‌هاي حقوق عمومي و تصويب قوانين اساسي به‌عنوان سند آزادي‌هاي جمعي است. درهم‌آميختگي الزامات ديني و حكمراني، موجب شده در حوزه‌هاي گوناگون از جمله زمينه‌هاي سياسي و حقوقي، براي دين رسمي كاركردهاي مصرح يا ضمني، تعريف شود. در اين پژوهش، براي يافتن پاسخ اين پرسش كه «دين رسمي چيست و خوانش حكومت از اين مفهوم، در نظام‌هاي حقوقي معاصر چگونه بازتاب يافته است؟» اندراج نهاد دين در قانون اساسي كه رهاورد حكمراني مدرن است، نسبت‌سنجي شده است. از همين‌روي، نگارندگان با بهره‌گيري از شيوه توصيفي‌تحليلي تلاش كرده‌اند تا نشان دهند گستره تاثير اديان رسمي از حوزه سياسي فراتر رفته و جلوه‌ اين مفهوم به ساحت حقوقي، اعم از حقوق عمومي و خصوصي، پانهاده است.