مطالعه‌ي تطبيقي هملت ماشينِ مولر و هملتِ شكسپير از دريچه ي نظريه ي واسازي دريدا و بينامتنيت ژرار ژنت

رشته ي ادبيات تطبيقي سابقه ي كوتاهي در ايران دارد. علمي نو بنياد است كه مورد غفلت واقع شده و نوعي پژوهش بين‌رشته‌اي است كه به مطالعه ي رابطه ي ادبيات ملل مختلف با هم و بررسي ارتباط ادبيات با هنرها و علوم انساني مي‌پردازد. امروزه ادبيات تطبيقي زمينه‌هاي مطالعه و پژوهش گسترده اي را به عنوان سنگ بناي «گفت وگوي تمدن‌ها و جهان وطني» فراهم آورده است. در اين ميان، هاينر مولر نيز نمايشنامه ي «هملت ماشين» را بر اساس برداشتي واسازي شده از نمايشنامه ي «هملت» اثر ويليام شكسپير نوشته است. برداشتي كه مقوله ي اقتبـاس در تئاتر را به جريان تجربـه هاي نو فراخوانده و از دريچه ي انگاره هاي فيلـسوف پساساختگرا، ژاك دريدا آن را از حوزه ي تعاريف نخستين خود خارج كرده و به حيطه ي بينامتنيت مي اندازد. نظريه ي بينامتنيت ژرار ژنت نيز نگاهي فراتر از اقتباس داشته و شيوه ي مختلف گفت و گوي متون با يكديگر را به بحث مي گذارد. لذا اين پژوهش، با رويكرد نظريه‌ هاي مذكور و با برشمردن مؤلفه‌هاي شخصيت نمايشي، به روش توصيفي- تحليلي، با بهره‌گيري از منابع معتبر علمي و با كمك شيوه‌ي پرداخت هنري هاينر مولر، علاوه بر ارائه ي تعاريف نظريه ها و خاستگاه آن ها، به چگونگي ارتباط هر يك با تئاتر پست مدرن مي پردازد. طي اين بررسي، مي توان نتيجه گرفت كه مولر با تكنيك واسازي دريدا از هملتِ شكسپير به ارائه ي تبييني نو و منطبق با جهان پست مدرن دست ساييده و اين گونه هملتي فراتر از تصور كلاسيك را به جهان امروز معرفي مي كند. نظريه ي ژرار ژنت در حوزه ي بينامتنيت نيز اثبات مي كند كه هملت ماشين، خوانشي پساساختارگرا از اقتباس است كه وي آن را تجريدي پيش برده تا اثرش را با تعريف نشانه-هايي صريحا بصري به عنوان تئاتري معرفي مي كند كه متن محور نيست و روايت را در عمل شكل مي دهد.