بررسي اثر كسر حجمي مارتنزيت بر رفتار سخت‌گرداني، توزيع نابجايي‌ها و تنش باقيمانده در فاز فريت در ريزساختار دوفازي فريتي-مارتنزيتي

در تحقيق حاضر، ريزساختار دوفازي فريتي-مارتنزيتي به روش عمليات آنيل ميان‌بحراني در دو دماي مختلف 760 و ˚C 820 در فولاد كم آلياژ DIN 16MnCr5 توسعه داده شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد با افزايش دماي آنيل از 760 به ˚C 820، ميزان فاز مارتنزيت در ريزساختار از 36% به 73% افزايش، سختي ميكروفاز فريت از 225 به HV5g 314 افزايش و سختي ميكروفاز مارتنزيت از 638 به HV10g 516 كاهش مي‌يابد. با افزايش كسر حجمي مارتنزيت، ميزان كرنش ناشي از انبساط حجمي در تحول مارتنزيتي و چگالي نابجايي‌هاي ايجاد شده درون فاز فريت مجاور افزايش يافته كه منجر به سختي بالاتر فريت مي‌گردد. تصاوير TEM حاكي از چگالي بالاتر نابجايي‌ها درون دانه‌هاي فريت در نواحي نزديك به فصل‌مشترك فريت-مارتنزيت و نيز توزيع همگن‌تر آن‌ها در نمونه‌هاي با كسر حجمي فريت كمتر مي‌باشد. نتايج ميكروسختي نيز مؤيد سختي بالاتر فريت در نواحي نزديك فصل‌مشترك و كاهش ميزان آن با نزديك شدن به نواحي مركزي دانه‌هاي فريت است. همچنين نتايج آزمون XRD نشان داد هر چه كسر حجمي مارتنزيت بالاتر باشد، ميزان تنش باقيمانده درون فاز فريت بيشتر خواهد بود.