زيست‌بوم جديد و ادراك معلمان دانش‌آموزان داراي نيازهاي ويژه از مشاركت والدين در فضاي آموزش مجازي

اكثريت‌قريب‌به‌اتفاق دانش‌آموزان ثبت‌نام‌شده در جهان تعطيلي موقت مدارس را در طول همه‌گيري كوويد 19 در تلاش براي تشويق فاصله‌گذاري اجتماعي و درنتيجه كاهش سرعت انتقال ويروس تجربه كرده‌اند (وينر و همكاران ،2020) در طول قرنطينه همه‌گير كوويد 19، آموزش حضوري نمي‌توانست به‌طور مداوم انجام شود و راه‌هاي يادگيري جايگزين بايد سازمان‌دهي مي‌شد (هالر و نوويتا ، 2021). تقريباً 200 كشور در جهان، مدارس را تعطيل كردند كه بيش از 90 درصد از اين دانش‌آموزان از سال‌هاي ابتدايي تا آموزش عالي با نوعي اختلال در آموزش خود مواجه شدند (يونسكو ، 2020). درحالي‌كه معلمان و مدارس بايد مطالب آموزشي، دستورالعمل‌ها و كمك‌ها را از راه دور به دانش‌آموزان ارائه مي‌كردند، والدين بايد به‌عنوان مربي آموزش خانگي براي فرزندانشان عمل مي‌كردند و درعين‌حال اشتغالات روزمره و زندگي خود را حفظ مي‌كردند (لاگومارسينو و همكاران ، 2020). مشاركت والدين عامل مهمي براي پيشرفت دانش‌آموزان در محيط‌هاي مدارس سنتي است. يافته‌هاي مطالعات متعددي، نشان داده‌اند كه مشاركت والدين عامل قابل‌توجهي در موفقيت فراگيران در محيط‌هاي يادگيري مجازي است (خان و ايرشاد ، 2021؛ گاربي و همكاران ، 2020؛ مكروني ، 2019؛ ووفتر ، 2019، توكلي و يداللهي، 1400؛ محمدي و همكاران، 1399؛ الهي و حاجي تبار فيروزجائي و عابديني،1398). مطالعه‌ي سورنسن (2012) نشان داد كه براي والدين چالش‌برانگيزترين و سودمندترين مشاركت در بستر آموزش آنلاين، اين است كه فرزندان خود را تا پايان آموزش در ارتباط با كلاس آنلاين و در تعامل با معلمان نگه‌دارند چراكه در شرايط آموزش آنلاين، مدارس و معلمان نظارت كافي براي ارتقاي تجربه مشاركت والدين به‌ويژه در مورداستفاده اثربخش از فناوري ندارند. هالووي، ياماموتو، سوزوكي و ميندنيچ (2008) مشاركت والدين را به‌عنوان فعاليتي كه طيف وسيعي از رفتارها را در برمي‌گيرد، تعريف مي‌كنند فعاليت‌هايي كه از بحث به‌عنوان رفتارهاي خانه محور مانند نظارت كردن، كمك در انجام تكاليف و تحريك شناختي در محيط خانه شروع مي‌شود و تا فعاليت‌هاي مدرسه محور مانند شركت در رويدادهاي مدرسه و ارتباط با معلمان تداوم مي‌يابد. موانع مشاركت والدين در رابطه با آموزش از راه دور از ديدگاه والدين، متفاوت است. به‌عنوان‌مثال، موانعي براي يادگيري از راه دور و خانگي شناسايي شده است،1. موانع شخصي (شامل مهارت پايين در فناوري پ براي كمك به دسترسي فرزندان به آموزش آنلاين و منابع مورداستفاده در اين زمينه) ‌، 2. موانع فني (شامل فقدان دسترسي كافي به اينترنت يا ابزارهايي براي رديابي صحيح فعاليت‌هاي يادگيري)،3. موانع مالي (شامل ناتواني در تهيه تجهيزات فني بهتر و دسترسي به اينترنت‌) و 4. موانع منطقي (شامل اين تصور والدين بود كه آموزش آنلاين نيازهاي شخصي/سرعت يادگيري دانش‌آموزان را برآورده نمي‌كند و آن را غيرقابل اثرگذاري تشخيص مي‌دادند)(‌خان و ايرشاد، 2021). سازمان آموزش‌وپرورش استثنايي ۱۵۲ هزار و ۴۰۹ نفر دانش‌آموز را در ۷ گروه با آسيب شنوايي، كم‌تواني ذهني، چند معلوليتي، معلوليت جسمي- حركتي، آسيب‌ديدگي بينايي، اختلال‌هاي رفتاري – هيجاني و طيف اتيسم و داراي مشكلات ويژه يادگيري تحت پوشش تعليم و تربيت قرار داده است كه از اين تعداد ۸۰ هزار و ۵۵۶ نفر در مدارس خاص استثنايي و ۷۱ هزار و ۸۵۳ نفر از آنان در مدارس تلفيقي و در كنار دانش‌آموزان عادي به تحصيل مشغول هستند (حسيني،1399). اين دانش‌آموزان هم چون ساير دانش‌آموزان در دوره كرونا، آموزش مجازي را تجربه كردند چنانكه تا پايان خرداد 100،1399 درصد مدارس، ۷۴ درصد معلمان، ۸۴ درصد كلاس‌ها و ۵۱ درصد دانش‌آموزان استثنايي عضو پلتفرم رسمي شبكه شاد شدند (حسيني،1399). نتايج بررسي در پيشينه نشان مي‌دهد كه مطالعه‌اي بر روي ادراك معلمان استثنايي از نحوه مشاركت والدين در دوره كرونا وجود ندارد البته مطالعه توكلي و يداللهي (1400) به بررسي تجربه‌هاي والدين دانش‌آموزان با نيازهاي ويژه از مشكلات آموزشي در دوران كرونا انجام‌شده اما از منظر معلمان استثنايي، مشاركت والدين بررسي نشده است، درحالي‌كه به دليل نيازهاي چشمگير و متفاوت دانش‌آموزان داراي نيازهاي ويژه و واگذاري بخش عظيمي از آموزش و نظارت بر حضور در كلاس آنلاين و انجام تكاليف و ارزيابي به والدين در اين دوره، اهميت بررسي اين موضوع آشكار مي‌شود؛ بنابراين مطالعه حاضر به بررسي ادراك معلمان استثنايي از مشاركت والدين در زيست‌بوم جديد فضاي مجازي پرداخته است.