شناسايي و اولويت‌بندي چالش‌ها و موانع آموزش رياضيات پايه چهارم ابتدايي در شرايط بحراني كوويد-19

محوري‌ترين ارزش نهادهاي آموزشي در درجه نخست بهبود كيفيت ياددهي و يادگيري است. ازاين‌رو، برنامه‌هاي ارزشيابي، ضرورتاً بخش بااهميتي از فعاليت‌هاي آنان را تشكيل مي‌دهد. به‌منظور تضمين كيفيت يادگيري دانش‌آموزان به‌خصوص در درس رياضي و تعيين ميزان آموخته‌هاي آنان در آموزش سنتي از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌شود؛ اما در شرايط كنوني با توجه به شيوع ويروس كرونا آموزش از حالت سنتي خارج‌شده و عمدتاً در بستر اينترنت و در فضاي مجازي و به‌صورت الكترونيكي ارائه مي‌شود. اصطلاح يادگيري الكترونيكي را اولين بار كراس ابداع كرد و به انواع آموزش‌هايي اشاره دارد كه از فناوري‌هاي اينترنت و اينترانت براي يادگيري استفاده مي‌كنند؛ بنابراين با توجه به شيوع ويروس كرونا و لزوم جلوگيري از انتشار آن با تعطيلي كلاس‌هاي حضوري مدارس در ايران، بحث ادامه تدريس در مدارس به‌صورت آنلاين مطرح شد. آموزش آنلاين و كلاس الكترونيكي كه تا حال حاضر در مدارس ايران موردتوجه قرار نگرفته بود، اكنون در نقطه توجه همگان قرار گرفته است (رضايي، 1399)؛ اما نكته‌اي كه اكنون حائز اهميت است بحث يادگيري و ارزشيابي از آموخته‌هاي دانش‌آموزان در درس رياضي و چالش‌ها و راهكارهاي آن در بستر فضاي مجازي است كه در اين پژوهش به آن پرداخته شده است. موفقيت يادگيري الكترونيكي بستگي به توانايي يادگيرندگان در استفاده از رايانه دارد. همه فراگيران به رايانه مناسب و اينترنت مناسب دسترسي ندارند. فراگيران به سطوح بالاتري از توجه و انگيزه نياز دارند و اندازه‌گيري سطح توجه فراگيران و حصول اطمينان از كيفيت آن دشوار است. سرعت پايين اينترنت و هزينه‌هاي بالاي آن كاربران را دچار مشكل مي‌كند. به‌علاوه بر آن سامانه‌هاي آموزش مجازي داراي ايرادهاي فني هستند به‌عنوان‌مثال امكان تايپ فارسي براي پاسخ‌گويي به سؤال استادان در بسياري از سامانه‌ها ميسر نيست. درس‌هاي عملي با سامانه‌هاي مجازي به‌خوبي قابل‌آموزش نمي‌باشند. براي نوشتن پايان‌نامه و رساله نياز به تعامل حضوري و رودررو وجود دارد كه از طريق آموزش مجازي به‌خوبي صورت نمي‌گيرد. تهيه محتواي آموزشي مناسب نياز به صرف زمان و تلاش فراوان دارد و دانش‌آموزان ازلحاظ دسترسي به امكانات برابر نيستند. در ادامه به چند مورد از پژوهش‌هاي صورت گرفته در اين زمينه پرداخته مي‌شود. آووفالا و همكارانش (2020) در پژوهشي تحت عنوان بيماري همه‌گير كوويد 19 در نيجريه و نگرش نسبت به آموزش رياضيات در خانه در بين دانش‌آموزان دوره اول به اين نتيجه رسيدند كه نگرش نسبت به آموزش رياضيات در خانه داراي يك مدل 4 عاملي با عامل‌هاي حواس‌پرتي و نگرش منفي والدين، لذت از خانه، لذت از مدرسه و رقابت و نگرش مثبت والدين است. علاوه بر اين، دانش‌آموزان مقطع متوسطه سطح بالايي از نگرش نسبت به آموزش رياضيات در خانه را در طول دوره كوويد 19 ثبت كردند. همچنين پانوئورا (2020) در پژوهش خود با عنوان مشاركت والدين در يادگيري رياضيات قبل و در طي دوره كوويد 19 به اين نتيجه رسيد كه والدين به‌ويژه در آموزش ابتدايي، مايل به حمايت از يادگيري فرزندان خود تحت فرآيندهاي مختلف آموزش و يادگيري هستند. بااين‌حال آن‌ها به‌منظور ايجاد دانش مناسب، تجربيات مربوطه، باورهاي مثبت و باورهاي خود كارآمدي به آموزش نياز داشتند. جهان در حال حاضر به دليل شيوع ويروس كرونا دچار بحران شده است. تعداد زيادي از مدارس مجبور شدند كه فعاليت‌هاي حضوري خود را تعطيل كنند و اكنون در حال تغيير شيوه‌هاي آموزش از نظام آموزش حضوري به نظام آموزش و يادگيري الكترونيكي به‌ويژه آموزش آنلاين هستند. اين شرايط به‌وضوح در ايران و ساير كشورهاي جهان قابل‌مشاهده است و چون اين مسئله و بحران كرونا جديد مي‌باشد و آموزش آنلاين و كلاس الكترونيكي كه تابه‌حال در مدارس ايران موردتوجه نبود اكنون در نقطه توجه همگان قرارگرفته اما بسترهاي آن به‌طور كامل آماده نيست. با توجه به نواقص زيادي كه در آموزش از راه دور وجود دارد و رفع آن‌ها بسيار زمان‌بر و نيازمند برنامه‌ريزي‌هاي دقيق و سياست‌گذاري‌هاي مناسب مي‌باشد، پرداختن به چالش‌ها و موانع كمك قابل‌ملاحظه‌اي به مسئولين امر در جهت برنامه‌ريزي و بهبود اوضاع آموزشي خواهد كرد. از همين رو نويسندگان اين پژوهش برانند تا به شناسايي چالش‌ها و موانع آموزش رياضيات پايه چهارم ابتدايي در شرايط بحراني كوويد-19 پرداخته و از ديدگاه معلمان آن‌ها را موردبررسي قرار دهند.