ظرفيت هاي الگويي آيه «وجه الله» در تحليل كاركردهاي سياسي اجتماعي سيد الشهداء اُحُد (نظريه تقابل «شي» و «وجه»)

انديشيدن و نظريه پردازي درباره شهيد به معناي عام و حضرت حمزه سيد الشهداء به طور خاص، از منظر معرفت شناسي، روانشناختي و انضمام آن در سطح جامعه شناختي، از جمله خلاء هاي مهمي است كه كمتر به آن پرداخته شده است.از اين منظر نه تنها تحليل انسان شناسانه و جامعه شناختيِ كار ويژه هاي شهيد، ضرورتي عاجل است بلكه ضرورتي آجل نيز مي‌نمايد. اين مقاله تلاش دارد تا با كمك آيه شريفه «كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ» و گزاره «شهيد نظر مي كند به وجه الله»، رابطه ميان چهاركليد واژه «شي»، «وجه»، «حكم» و «شهيد» را نسبت سنجي و ظرفيت هاي فرهنگي و سياسي- اجتماعي آنرا با كمك روش «تقابل مفهومي و مصداقي»، كالبد شكافي نمايد. يافته هاي مقاله حاكي از آن است كه جايگاه و نقش اجتماعي و سياسي شهيد و سيد الشهداي اُحُد را بايد در قوس نزول و صعود «بت وارگي و شي گشتگي جامعه جاهلي» و «وجه الله شدگي جامعه مدني نبوي» به شكل تقابلي، مورد تامل قرار داد. يافته ديگر اين نوشتار آن است كه؛ آيه كريمه فوق ما را به نظريه «تقابل ديالكتيكي شي و وجه» رهنمود مي كند. با توجه به اين نظريه؛ نبايد نقش «شي زدايي شهيد» را در جامعه جاهلي صدر اسلام تقليل داد چرا كه پس از چهارده قرن، اكنون نيز شاهد جاهليت از نوع مدرنش هستيم و «مسئله شي گشتگي» كه توسط هژموني نظم بين الملل تداوم يافت، توسط حضور معنوي شهيد، همچنان «شي زدايي» مي گردد.