بررسي رابطه سه نهاد خلافت، سلطنت و قوميت در دوره ملكشاه سلجوقي

دوره سلطنت ملكشاه سلجوقي در ايران يكي از دوره هاي مهم و قابل توجه مي باشد. او با قرار گرفتن در رأس قدرت مي خواست تغييرات اساسي در اضلاع سلطنت، خلافت و قوميت ايجاد كند. با اين هدف، سلطنت ايراني و خلافت مورد توجه بيشتر قرار گرفت و قوميت به سويي نهاده شد. ملكشاه براي اجراي خواسته هاي خويش مشوق بزرگي جون وزير خواجه نظام الملك را در كنار خويش داشت. هرچند اقدامات ملكشاه و خواجه در جهت حل تعارضات و مشكلات بين عناصر سه گانه تا حدودي اوضاع را دگرگون كرد اما آنها هيچ گاه نتوانستند به طور كامل بر امور فائق آيند و تركان پايبند قوميت بيكار ننشستند. مساله اصلي اين نوشتار بررسي و تشريح مولفه هاي اصلي حكومت در زمان ملكشاه و رابطه متقابل و متعارض بين آنها است؟ چنين به نظر مي رسد كه از 3 عنصر مهم حكومتي در دوره ملكشاه هر گاه دو ضلع به يكديگر نزديك مي شد؛ طرف ديگر قدرت خود را از دست مي داد و براي رسيدن به قدرت دوباره سعي به نزديك شدن به قطب ديگر را مي كرد و اين چرخه تا پايان حكومت وجود داشت. به اين ترتيب هر يك از 3 نهاد قدرت سعي داشت با كنار زدن ديگري خود را به راس هرم قدرت برساند. مقاله حاضر مي كوشد تا ابعاد مختلف مناسبات، تعاملات و تعارضات بين قطب هاي مهم حكومتي را بررسي كند.