معاضدت هاي قضايي در حقوق بين الملل و تطبيق آن با قوانين كيفري ايران

معاضدت قضايي بعنوان عملي دو سويه و دو جانبه، مبيّن يك سلسله همكاريهايي است كه دولتها در روابط متقابل خود به يكديگر ارائه مي دهند تا رسيدگي قضايي در كشور ديگر را به نحوي مرتبط با اموري كه در دولت آنهاست تسهيل نمايند كه در حقوق بين الملل و در قالب اسناد بين المللي، مبتني بر معاهدات چندجانبه بين‌المللي (شامل كنوانسيون هاي و معاهدات بين المللي، بخصوص معاهدات متعقد ميان كشورها و سازمان بين‌المللي پليس جنائي (اينترپول) است، مبتني بر معاهدات دو جانبه (عمدتاً در قالب معاهدات استرداد) و مبتني بر عمل متقابل (در قالب نيابت‌هاي قضايي) نمود پيدا كرده است. پژوهش حاضر، با بهره‌مندي از روش كيفي كه مبتني بر گردآوري اطلاعات به شيوه اسنادي است، در صدد پاسخگويي به سوال اصلي پژوهش مي‌باشد كه حاكي از آن است، معاضدت هاي قضايي داراي چه جايگاهي در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران مي باشد؟ يافته‌هاي پژوهش مبيّن آن است كه، بر طبق ماده 9 قانون مدني ايران، مبني بر اينكه، «معاهدات پذيرفته شده داراي شأني برابر قوانين داخلي داشته» و نيز بر مبناي ماده 179 قانون اجراي احكام مدني كه ارجحيت را به تعهدات بين المللي مي‌دهد، معاضدتهاي قضايي بين‌المللي در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران از جايگاه با اهميتي برخوردار مي‌باشد؛ گواه اين مدعا، وجود قوانين و مقرراتي پيرامون موضوع معاضدت‌هاي قضايي در سيستم حقوقي اين كشور مي‌باشد؛ بطوريكه، معاضدت قضايي ايران با پليس بين المللي، در قانون استرداد مجرمين مصوب سال 1339، بخشنامه شماره 2689- 17/4/1348 وزارت دادگستري، در تبصره ماده 1 دستورالعمل مصوب قوه قضاييه در سال 1392 در خصوص استرداد مجرمين و معاضدت هاي قضايي بين المللي، همچنين مواد 8 و 9 اين دستور العمل؛ معاضدت قضايي در قالب استرداد مجرمين، در قانون مربوط به مأموران سرحدي مصوب 1313، قانون استرداد مجرمين مصوب 1339، دستورالعمل مصوب قوه قضايي در سال 1392 در خصوص استرداد مجرمين؛ و بر مبناي قانون ماده واحده مصوب 1350، مواد 290 تا 294 قانون آئين دادرسي مدني، قانون تعاون قضايي مصوب 1309، معاضدت قضايي ايران در قالب نيابت قضايي تصريح و مورد تأكيد واقع شده است. اين قوانين گوياي اهتمام ايران به ضرورت و اهميت وافر معاضدتهاي بين‌المللي و تلاش در جهت تحقق آن، انعقاد قوانين مربوطه، تلاش در جهت اصلاح و بازنگري قوانين موجود و... مي‌باشد.