عين و منافع مال مغصوبه و مسئوليت غاصبان

غصب تصرف بر مال ديگري از راه نامشروع و بدون رضايت مالك است. در چنين شرايطي فرد متصرف،مسئوليت مطلق و محض دارد كه هم مسئول تلف عين مال و هم منافع آن باشد، خواه اين تجاوز عمدي باشد يا غير عمدي. غصب يعني استيلا بر حق ديگري به نحو عدوان (ماده 308 قانون مدني) « غصب استيلاء بر حق غير است به نحو عدوان اثبات يد بر مال غير بدون مجوز هم در حكم غصب است». در اين كه غاصب مال، ضامن عين آن است و در صورت تلف يا نقص مال در برابر مالك، مسؤول است، در منابع فقهي و حقوق مدني ايران، ترديدي وجود ندارد ليكن در مورد ضمان غاصب نسبت به منافع مال مغصوب، در منابع فقهي اختلاف‌ نظر وجود دارد. برخي، غاصب را ضامن منافع مال مغصوب نمي دانند؛ اعم از اين‌كه اين منافع، متصل يا منفصل باشد. برخي ديگر، غاصب را ضامن منافع منفصل مي دانند؛ نه متصل. بعضي از فقها نيز غاصب را ضامن منافع منفصل يا متصل مال مي دانند. در مورد مبناي ضمان غاصب نسبت به منافع نيز، بين فقهايي كه غاصب را ضامن مي دانند، اختلاف عقيده وجود دارد.