ارزيابي اثر تنش كمبود آب بر ژنوتيپ هاي بومي و اصلاح شده برنج با استفاده از شاخص هاي تحمل

یكی از مهم ترین راهكارهای مقابله با بحران كمبود آب، استفاده هر چه مفیدتر و كارآمدتر از آب آبیاری است. به منظور ارزیابی تحمل 11 ژنوتیپ بومی و اصلاح شده برنج نسبت به كمبود آب، آزمایشی در سال 1331 در موسسه تحقیقات برنج كشور در رشت در قالب طرح بلوك كامل تصادفی در سه تكرار در دو محیط تحت تنش كمبود آب و بدون تنش انجام شد. پس از اندازه گیری عملكرد دانه در دو محیط، درصد كاهش عملكرد و شاخص های تحمل ) MP ، GMP ، HM ، STI ، YI ، YSI ، TOL و SSI ( محاسبه و میزان همبستگی آن ها با عملكرد دانه برآورد شد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد كه بیشترین عملكرد در 4331 كیلوگرم / شرایط بدون تنش و تنش به ترتیب از رقم دیلم ) 6 در 3133 كیلوگرم / هكتار( و رقم درفك ) 8 در هكتار( بدست آمد. كمترین كاهش عملكرد در 83/ 3 درصد( و بیشترین كاهش در رقم هاشمی ) 13 /13( شرایط تنش در لاین 831 درصد( ثبت شد. نتایج همبستگی بین شاخص های تحمل و عملكرد دانه نشان داد كه شاخص های GMP ، MP و STI در هر دو محیط همبستگی مثبت، معنی دار و بالایی با عملكرد دانه داشتند كه به نظر می رسد استفاده از این شاخص ها به گزینش ارقام متحمل و با عملكرد پایدار در شرایط كمبود آب منجر شود. بر اساس این سه شاخص از ارقام بومی و اصلاح شده به ترتیب علی كاظمی و ندا، درفك و ساحل متحمل به تنش بودند. رقم ندا بالاترین میزان شاخص تحمل به تنش را دارا بود كه عملكرد دانه این رقم در دو محیط نیز بالا بوده است.