ارزيابي كارآيي مدل FSM در اولويت بندي حوزه هاي آبخيز با استفاده از GIS مطالعه موردي حوزه آبخيز ايوانكي

آگاهی از میزان فرسایش حوزههای آبخیز امكان مقایسه آنها و شناسایی حوزههای بحرانی و اجرای طرحهای آبخیزداری را فراهم میسازد در بین روشهای متعددی كه برای برآورد فرسایش وجود دارد، از مدل FSM كه تاكنون در ایران كمتر مورد ارزیابی قرار گرفته است، استفاده شد. در مدل FSM ، ابتدا مقدار شاخص فرسایش با حاصل ضرب پنچ عامل؛ توپوگرافی، پوشش گیاهی، خندق، شكل حوضه و لیتولوژی محاسبه و سپس مقدار فرسایش از یك رابطه غیر خطی ) نمایی معكوس با مساحت( برآورد می گردد. با توجه به اینكه پنج عامل ورودی به صورت ضرب در یكدیگر، در مدل نقش دارند، در نتیجه میزان حساسیت آن ها در برآورد میزان فرسایش یكسان می باشد. در محیط GIS ، رقومی كردن و تجزیه و تحلیل دادهها انجام و حوضه ایوانكی به پنج زیرحوضه تقسیم بندی شد. براساس محاسبات انجام گرفته با این مدل، میزان رسوب حوضه 1.93 ton/ha.y برآورد گردید. مقایسه بین رسوب متوسط سالانه ایستگاه حاصل از منحنی سنجه دبی رسوب - ) ton/ha.y 6.31 ) با رسوب حاصل از این مدل، نشان میدهد كه مدل، از خطای زیادی برخوردار است. لذا استفاده از این مدل برای برآورد میزان رسوب توصیه نمی شود. ولی می توان از آن برای اولویت بندی میزان رسوب استفاده نمود. با بررسی میزان رسوب برآوردی در زیرحوضهها، مشخص شد كه به ترتیب زیرحوضه های D و C بیشترین رسوب را تولید می كنند. در نتیجه پیشنهاد می شود برای كاهش فرسایش در منطقه، ابتدا بر روی زیرحوضه های D و C سرمایه گذاری و سپس سازه های حفاظتی برای كاهش فرسایش در وضعیت فعلی، طراحی و اجرا گردد.