مقايسه مدلهاي خطي و غيرخطي سريهاي زماني در پيشبيني جريان رودخانه ( مطالعه موردي رودخانه شهر چاي اروميه )

از بين مدلهاي مختلف جهت برازش و پيشبيني جريان رودخانه مدلهاي سريزماني به دليل تلفيق بخش تصادفي با بخش جبري، تطابق بيشتري با دادههاي هيدرولوژيكي دارد. فرآيند جريان رودخانه مي تواند در مقياس هاي مختلف زماني و مكاني غيرخطي باشد هرچه مقياس زماني كوچكتر ميشود، شدت غيرخطي بودن افزايش مييابد به طوري كه سريهاي سالانه خطي و سريهاي ماهانه جريان ميتواند غير خطي باشند. در اين تحقيق از داده هاي 31 ساله دبي جريان سالانه و ماهانه رودخانه شهرچاي اروميه واقع در استان آذربايجان غربي، جهت انتخاب و برازش مدل سريزماني مناسب استفاده شده است. نتايج نشان داد از بين مدلهاي خطي خانواده ARMA براي جريان ماهانه مدل ARMA(1,2) مدل منتخب براي دادههاي جريان اين رودخانه ميباشد. در ضمن براي جريان ماهانه مدل غيرخطي Bilinear(1,2,1,1) نيز برازش داده شد. نتايج اين تحقيق نشان داد براي جريان ماهانه مدل غيرخطي بيلينير خطاي كمتري داشته و مناسبتر است. طبق نتايج حاصله مدل غير خطي بيلينير در عين سادگي و شباهت به مدل هاي خطي، نتايج مطلوبي در پيشبيني جريان رودخانه شهرچاي اروميه داشته است و ميتوان از اين مدل در پيشبيني دادههاي مختلف هيدرولوژيكي كوتاه مدت رودخانه نظير جريان ماهانه رودخانه استفاده كرد.