جايگاه خرد در ديوان نزاري قهستاني

حكیم نزاري قهستانی بزرگ ترین شاعر بیرجند در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم است. اطلاق حكیم به این شاعر بزرگ بیانگر خردگرایی اوست. لذا كوشیده ایم تا سیماي خرد را در دیوان او بررسی كنیم. بدین منظور نخست به طور مختصر، مفهوم خرد در مشرب فكري و بینش اعتقادي نزاري، تعریف شده. سپس با روش تحلیل محتوا و با ذكر شواهدي از شعر او ابعاد مختلف خردگرایی او بیان گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد كه نزاري شاعري خرد گراست. لحن استدلالی و بسامد بالاي اصطلاحات علم منطق و كلام و نیز اصطلاحات مذهبی در غزل او مؤیداین مطلب است. این ویژگی در شعر او به حدي است كه غزل او گاهی رنگ قصاید حكمی به خود می گیرد. این امر به دلیل زمینه هاي مذهبی و آموزش هایی است كه دیده است. نزاري عقل كلی را می ستاید، اما عقل جزئی را رد می كند. با بررسی مقابله عقل و عشق در غزل او می بینیم كه با همه عقل گرایی و خرد ورزي، در غزل این حكیم نیز عشق است كه میدان دار اصلی است.