تأثير آموزش خانواده بر تعليم و تربيت فرزندان

خانواده واحدی است جزئی اما اهمیت آن تا آنجاست كه در همه جوامع به عنوان اصلی ترین نظام اجتماعی پذیرفته شده است. تأثیر خانواده بر فرزندان بدون مقدمه و با سرعتی شگرف آغاز می شود و به همین دلیل است كه مأموریت اصلی فرایند تربیت به آن مربوط می شود.موثرترین دیدگاهها در مورد خانواده از جانب نظریه های روانكاوی و یادگیری اجتماعی ارائه شده است. نظریه روانكاوی بر اهمیت تجارباولیه در روابط كودك و والدین بر رفتار و نگرشهای كودك تأكید دارد و نظریه یادگیری اجتماعی بر اصول یادگیری تأكید بیشتری دارد (نوابی نژاد، 1375 ). با توجه به این نظریه ها می توانیم به نیازهای مختلف انسان اشاره كنیم كه از جمله مهمترین آنها نیاز جسمانی و نیاز روانی می باشد. نیازهای جسمانی كودك مانند نیاز به آب، غذا و هوا می باشد كه خانواده مسئول مستقیم آن است. توجه كافی به این بعد از نیازانسان باعث سلامت جسم كه مقدمه ای برای شكوفایی جنبه های مختلف رشد است، می شود.از جمله نیازهای ضروری دیگر فرد نیاز روانی است. توجه كافی به این نیاز می تواند زمینه رشد تربیتی و پرورشی كودك را دنبال داشته باشد. بنابراین كلید اصلی برطرف كردن نیاز روانی كودك هم مانند نیاز جسمی او در دست خانواده می باشد. عامل كنش های خانوادگی از جمله عواملی است كه فرایند تحول روانی هر فرد راتحت تأثیر قرار می دهد(نیك كردار، 1384 ). در این ارتباط می توان به مدل بلسكای اشاره كرد. با توجه به این مدل متغیرهای مربوط به بافتخانوادگی مقدم بر فرایندهای تحولی در كودكان و نوجوانان و نوع سازگاری و تحول انطباقی قرار میگیرد(بلسكای، 1991 ). او معتقد است نظام موجود در خانواده عامل تعیین كننده فرایندهای تحولی است. در جامعه امروز بهعلت تحولی كه به سرعت در حال وقوع است نگرش سنتی جای خود را به نگرش سیستمی داده است. در این دیدگاه بر خلاف دیدگاه سنتی روابط افراد پیچیده تر از قبل است(سیگلمن به نقل از نیك كردار، 1384 ). یكی از نظریاتی كه با دیدگاه سیستمی خانواده را مورد بررسی قرار می دهد نظریه آلسون است. وی خانواده را در قالب سه بعد بررسی می نماید. 1- انسجام خانوادگی 2- انعطاف پذیری در خانواده 3- ارتباط در خانواده.انسجام خانوادگی بیانگر پیوند و تعهدی عاطفی بین اعضای خانواده است. در حالیكه انعطاف پذیری در خانواده گویای این مطلب است كه مدیریت خانواده بصورت دمكراتیك اجرا شود نه مستبدانه. و در نهایت كلید اصلی یك خانواده خوب و یا از هم پاشیده مربوط به ارتباط در خانواده است(آلسون، 1993 ). ابعاد مدل آلسون در واقع تأثیر شگرف خانواده بر شكوفایی رشد روانی و بدنبال آن رشد امنیت و همچنین شخصیت كودك را آشكار می سازد. جهت تبیین تأثیر خانواده بر تعلیم و تربیت كودكان و نوجوانان این مقاله در صدد است تا از طریق مطالعات كتابخانه ای و اسنادی به روش توصیفی جایگاه و اهمیت خانواده در رشد و پرورش و ضرورت آموزش والدین را مورد بررسی قرار داده، تا از این رهگذر زمینه درك تاثیر این نوع آموزش بر خانواده ها روشن تر شود. پیش از ورود كودكان به عرصه تعلیم و تربیت در مدرسه، خانواده طبق فرهنگ و سنن خود، همچنین بر اساس دیدگاهها و ارزشهای موجود در خانواده به تربیت فرزندان می پردازد. اما همین كه كودك پا به دنیای بیرون از خانه می گذارد و وارد سرای بزرگ مدرسه می شود، تعلیم و تربیت رنگ و بوی تازه به خود می گیرد و اینجاست كه خانواده و مدرسه دو نهاد جداگانه ای می شوند كه رابطه ای تنگاتنگ بین آنها نمایان می شود. آنچه حائز اهمیت است، اینست كه چگونه خانواده را بستری مناسب و آماده جهت تربیت هر چه بهتر فرزندانی سازیم كه شهروندانی مفید برای جامعه شوند. در فرایند تعلیم و تربیت یكی از اثربخش ترین روشها، برقراری رابطه انسانی با نوجوانان و حفظ و تأمین عزت نفس و احساس خود ارزشمندی نوجوان است.