بررسي اقتصادي استحصال آب باران از پشت بام

اغلب پروژه هاي سرمايه گذاري مجموعه فعاليتهايي هستند كه در آن منابع و عوامل توليد در يك دوره كوتاه مدت بمنظور توليد درآمد، در مدت طولاني مورد استفاده قرار مي گيرد. در پروژه استحصال آب باران از پشت بام نيز نتيجه سرمايه گذاري فعلي بلافاصله بدست نمي آيد ، سرمايه گذار مجبور است مدتي در انتظار بازدهي سرمايه اش صبر كند تا توليد در اثر گذشت زمان و بطور مستمر بدست آيد .بعلت همين ويژگي است كه در ارزيابي اينگونه پروژه ها لازمست تغيير ارزش پول در طول زمان را در نظر گرفت. دراين پروژه اغلب هزينه ها در ابتد اي طرح انجام گرفته ولي درآمد آن بعد ها بدست مي آيد لذا لازمست درآمد و هزينه هاي پروژه را به يك مبداء مشترك زماني تبديل كرد. براي اين كار از روشهاي مختلفي استفاده مي شود. يكي از روشهاي مورد استفاده روش ارزش فعلي درآمدهاي آينده است. نرخي كه براي تبديل ارز ش درآمد و هزينه هاي آينده بكار مي رود نرخ تبديل ارزش ناميده مي شود. تفاوت ارزش يك مقدار پول در دومقطع زماني با ضريب تبديل تعيين مي شود، و بستگي به دو عامل زمان و نرخ تبديل دارد. با ثابت بودن نرخ تبديل هرچه زمان بيشتر باشد ارزش آن پول كمتر خواهد شد و بالعكس. هر پروژه اي داراي جدول زماني معيني جهت سرمايه گذاري و بهره برداري است.همچنين داراي وسايل و امكاناتي است كه بايستي از نظر مالي براي آنها تامين اعتبار شود و نيز داراي منافع و سودي است كه ميتوان آنها را مشخص و تعيين ارزش كرد.هدف يا هدفهاي يك پروژه ذخيره سازي و بهينه مصرف كردن آب بايد درارتباط با هدفهاي كلي برنامه توسعه اقتصادي و اجتماعي و زيست محيطي يك منطقه باشد. در شرايط فعلي شهر مشهد و بطور كلي كشور ايران ، يكي از مهمترين اهداف بر طرف كردن كمبود آب است. همگان به كمبود و محدوديت آب درمناطق خشك ونيمه خشك واقف بوده و در جهت تامين آن سرمايه گذاريهاي هنگفتي انجام شده است. بر اساس يافته ها و نتايج ارزيابي اقتصادي و با توجه به فرضيات و همچنين آمار و اطلاعاتي كه مجري مسئول در اختيار گذاشته است، نسبت منفعت به هزينه در اين پروژه كمتر از يك بدست آمده كه از نظر اقتصاد محض داراي توجيه نيست. بعبارت ديگر اگر طي 30 سال اين پروژه فعال باشد منافع اقتصادي آن كمتر از هزينه آن خواهد بود. ولي از نظر اينكه يك پروژ ه تحقيقاتي بوده بعنوان طرحي عمومي ،اجتماعي و تحقيقي و ترويجي است داراي ارزش زيادي مي باشد. بطور كلي مي توان گفت اين پروژه حتي با نرخ بهره صفر درصد و پس از 30 سال و با محاسبه بالاترين قيمت آب آشاميدني پس از هدفمندسازي يارانه ها نيز از نظر اقتصادي صرف ،قابل توجيه نيست و مي توان از اين پروژه بعنوان پروژه اي ترويجي، تحقيقي و آموزشي در بخش عمومي و دولتي نام برد.