امامت و تعليم در شعر ناصرخسرو و نزاري قهستاني

یكی از اصول مهم مذهب شیعه اصل امامت و تعلیم است. از نظر شیعه امام از جانب خدا و به وسیله ي پیامبر براي تعلیم امت برگزیده می شود، زیرا آگاهی از اسرار باطن و توانایی تأویل به علمی الهی نیاز دارد كه فقط نزد امامان یافت م یشود. تنها امام می تواند دانش تأویل را به افراد وفادار به كیش شیعی منتقل كند. دانش اندوزي در نظر شیعه امري مهم تلقّی می شود. البتّه در این مذهب تأكید بر دانش دینی است نه هر دانشی. بنابر این در شعر ناصرخسرو تبلیغ امامت و ترغیب به آموختن علم غالباً توأمان هستند. ناصرخسرو در آثار خود از اوصیاي روحانی نام برده و بر تأویل شریعت توسط امام تأكید ورزیده است. نزاري نیز به اصل بودن باطن شریعت و لزوم تعلیم آن توسط امام اذعان دارد. در شعر ناصر خسرو اغلب مراتب دینی ذكر شده و در شعر نزاري نیز به مرتب هي داعی، مأذون و مستجیب اشاراتی رفته است. هم در دیوان نزاري و هم در دیوان ناصر خسرو، حقّانیت علی (ع) در جانشینی پیامبر بیان شده است و مخالفان امامت آل رسول مذمت گردید هاند. ناصرخسرو مستنصر را امام روزگار و صاحب تأویل م یداند و نزاري نیز بر لزوم اطاعت از امام وقت تأكید می كند. البتّه به نظر می رسد كه نزاري به اصل ولایت صوفیانه گرایش داشته و امام وقت از نظر او همان ولی صوفیان است. نزاري بر اهل سنّت طعن می زند كه هر عمامه پوشی را امام می نامند حال آن كه ممكن است فاسق و شراب خوار باشد. در دیوان نزاري و ناصرخسرو بر دوستی خاندان پیامبر و تسلیم امر و نیز دشمنی با مخالفان آنان تأكید شده است.