تبيين حق حضانت با تاكيد بر فقه اماميه و قانون مدني ايران

حضانت نوعي ولايت و سلطنت بر كودك و مجنون بهمنظور نگهداري و تربيت آنهاست. اين امر از حقوق و تكاليف والدين به شمار ميرود. موضوع حضانت از مباحث پيچيده حقوق خانواده است و باوجود مطالعات گسترده فقها و حقوق دانان، هنوز مسائلي از آن ناشناخته مانده است. بر اين اساس، در نوشتار حاضر حضانت كودك از ديدگاه فقه اماميه و اهلسنّت و قانون مدني ايران طي سه بخش شامل مباحثي چون: مفهوم شناسي، فلسفه حضانت، تربيت كودك، شرايط و موانع حضانت به روش توصيفي مورد بحث قرارگرفته است. اهم عناوين اين پژوهش عبارتاند از :كلّيات شامل مفهوم شناسي حق، ولايت و حضانت در لغت و اصطلاح فقهي و حقوقي؛ مباني نظري حضانت مشتمل بر فلسفه حضانت، شرايط و موانع حضانت؛ مستحقين امر حضانت و زمان پايان آن؛ كاستي ها و اشكالات در قوانين مربوط به حضانت. در بخشي از نتيجه آمده است: حضانت بهمعناي ولايت بر طفل و مجنون به جهت تربيت، نگهداري و هر كاري است كه به مصلحت او باشد زيرا فلسفه و هدف اصلي از حضانت، نگهداشت مصلحت كودك است. حضانت نسبت به مادر حق است و نسبت به پدر هم حق است و هم تكلّيف. يعني مادر ميتواند حضانت طفل را قبول نكند ولي پدر نميتواند. حضانت با ولايت تفاوت دارد زيرا حضانت ناظر به نگهداري كودك است اما ولايت، مربوط به نظارت بر اموال و ازدواج اوست. هر چند رابطهاي مستقيم بين آنها برقرار است بدينصورت كه ميزان توان مالي كودك و چگونگي مصرف آن در چگونگي حضانت، تأثير ميگذارد .