حقوق متقابل مردم و حكومت از ديدگاه نهج البلاغه

بیشترین صدمات وارده بر حقوق بشر از سوي صاحبان قدرت بوده است. از طرفی از آنجا كه قدرت در دست دولت قرار دارد، تضمین حقوق مردم كه نیازمند به پشتوانه قدرت است با اراده دولتها امكان پذیر خواهد بود. به همین جهت در دنیاي مدرن، دولت و دولتمردان با برخورداري از ابزار قدرت و امكان تهدید یا تضمین حقوق مردم، مخاطبان اصلی اعلامیه هاي حقوق می باشند. از آنجا كه عدم مهار قدرت، تعرض به حقوق انسانها را به دنبال خواهد داشت همه تلاش اندیمشندان و حقوقدانان بر این بوده است كه با تحدید قدرت دولت، حقوق و آزادیهاي ملت تضمین شود تا مردم هم بتوانند به وظایف خود در قبال دولت عمل كنند. نهج البلاغه به عنوان گزیدهاي از سخنان امام علی(ع) و با توجه به اینكه بیشترین بخش آن مربوط به دوران زمامداري آن حضرت و برجستهترین زمینه هاي آن، مربوط به مسائل سیاسی و حكومتی است، میتواند از اسناد مهم براي فهم اندیشه سیاسی اسلام باشد. یكی از مسائل بنیادي و اساسی در نهج البلاغه جایگاه حقوق مردم و وظایف و مسئولیت دولت اسلامی در قبال آنان و وظایف مردم در قبال حكومت و رهبري است. با نگاه به سیره و روش امیرالمؤمنین علی(ع) به عنوان زمامدار مسلمانان كه شهرت زمامداري وي بر سر زبان عام و خاص است می توان الگوي نابی براي ارائه ي تعریفی كامل از یك حاكم مسلمان ارائه داد و حقوق متقابل مردم و حكومت را روشن كرد.