كهن الگوي شهر پرديسي و نمودهاي آن در ادبيات و هنر ايران باستان و شاهنامه ي فردوسي

"كهن الگوی شهر پردیسی"، تصویری برگرفته از خاطره ی ازلی انسان از بهشت و یكی از كهن الگوهای مشترك در همه ی فرهنگ های بشری است كه منبعث از حافظه ی ناهشیار جمعی انسان، جلوه هایی نزدیك به هم در اساطیر، ادیان و متون ادبی اقوام مختلف بشر دارد. از نمودهای اصلی این كهن الگو در فرهنگ های بشری، اعتقاد به شهر آرمانی است كه جلوهای ادبی را در میان انواع مختلف ادبی به وجود آورده است كه از آن به "ادبیات آرمان شهری" تعبیر كرده اند. نمودهای معروف كهن الگوی شهر پردیسی در فرهنگ كهن ایرانی و ادبیات كلاسیك فارسی، دراین جستار، ضمن تحلیل معنائی این كهن الگو، به بررسی نمودهای معروف كهن الگوی شهر پردیسی در فرهنگ كهن ایرانی و ادبیات و هنر ایران باستان و به ویژه شاهنامه های فردوسی پرداخته ایم. غالب نمودهای این كهن الگو در شاهنامه و متون پهلوی در ارتباط با كوه مقدسی البرز و نقشی نمادین آن شكل گرفته اند و مهم ترین ویژگی اساطیری آن ها، نزدیكی به آسمان است كه رمزی از خلود در مینو و مرز بین ناسوت و لاهوت را به نمایش گذارند. در این جستار، پس از مقدمه ای درباره ی كهن الگوی شهر پردیسی، كاخ های مهر و سروش، ورجمكرد، كاخ های كاووس، گنگ دژ (سیاوش گرد) و پلیدشهرهای شاهان ایرانی: كاخ های ضخاك، بهشت گنگ افراسیاب و دژهای آزمون مورد بررسی و مقایسه واقع شده اند.