بهره برداري از منابع آب غير متعارف از طريق استحصال آب باران به روش External and Internal catchment جهت تامين آب فضاي سبز در شرايط نيمه خشك شهرها

مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها، كاركردهای زیست محیطی آنهاست كه شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنادار كرده و با مقابله با اثرات سوء گسترش ضعف و كاربری نادرست تكنولوژی از یك سو و بالا بردن سطح زیبائی از سوی دیگر، سبب افزایش كیفیت زیستی شهرها شده است. با توجه با این كه گسترش از یك سو ارتباط ارگانیك با تكنولوژی و از سوی دیگر با آلودگی دارد، برای تداوم آن باید كلیه عوامل لازم بكار گرفته شوند. مؤلفه های اثرات گسترش در شهرها، بطور گوناگون نظام زیستی شهرها را می توانند مختل كنند. فضای سبز مناسب در شهرها یكی از عوامل مؤثر در كاهش این اثرات بوده و بویژه در رابطه با گرد و غبار و آلودگی های شیمیائی هوا، فضای سبز شبه جنگلی ریه های تنفس شهرها به شمار می روند. مهمترین اثر فضای سبز در شهرها تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، تلطیف هوا و جذب گرد و غبار است. سایر اثرات فضای سبز در شهرها نقش نسبی دارند ولی مجموعه اثرات فضای سبز حضور آنها در شهر اجتناب ناپذیر می كند، بطوری كه بدون وجود آن ممكن نیست شهرها پایدار باقی بمانند. فضای سبز در شكل گیری هرگونه سیستم تفرجگاهی مؤثر بوده و عامل مؤثری در گذران فراغت مردم به شمار می رود. ایجاد سایه، چشم انداز، تلطیف هوا و هوای پاك جدا از زیبائی از جمله عواملی می باشند كه در شكل گیری تفرجگاهها حضور فضای سبز را غیرقابل اجتناب می كنند. فضای سبز در شكل گونه درختی بعلت گسترش سطح برگی قابل توجه خود نسبت به سایر اشكال گیاهی می تواند از طریق تعرق سبب افزایش رطوبت نسبی، كاهش دما و تلطیف هوا شود. یك تك درخت به تنهائی به اندازه ده كولر هوا را مطبوع و خنك می كند. درختان دما را كاهش داده، هوا را به حركت و جریان وا می دارند و از خشكی هوا جلوگیری می كنند. درختزاری از گونه هاش به مساحت یك هكتار در شش ماه می تواند سه هزار تن آب را بصورت بخار در هوا پخش كند. عمل تعرق درختان با جذب كالری همراه است و بهمین جهت سبب كاهش دما می شود. بدین سان نواری از گیاهان به پهنای 50 تا 100 متر گرما را 3 تا 4 درجه نسبت به مركز شهر كاهش می دهد و در عین حال 50 % بر رطوبت هوا می افزاید. تفاوت دمایی كه از این راه حاصل می شود موجب كاهش اندكی در فشار هوا می شود كه خود ثمره صعود هوای گرم بر بالای مناطق ساختمانی و مسكونی شهر است. كاهش در فشار هوا، بادهایی با سرعت 12 كیلومتر در ساعت را پدید می آورد و همین بارها كافی است تا هوای یك شهر بزرگ را در عرض یك ساعت كاملاً تجدید كرده، خنك و تلطیف كنند. این پدیده بسیار مهم است، زیرا معمولاً بالای نقاط مركزی شهرهای خیلی گرم، قشری از هوای آلوده به شكل گنبد تشكیل می شود و جریان هوا خنكی كه از مناطق سرسبز شهر برمی خیزد با این گنبد هوای آلوده به رویارویی می پردازد، افزون بر این جریان هوای خنك كه تمایل به فرود آمدن دارد بر سر راه خود گرد و غبار معلق در هوا را نیز بسوی خاك می راند كه مقدار این گرد و غبار در بعضی از شهرها بسیار نگران كننده است. بدین سان تنها یك هكتار جنگل می توانند همانند صافی و فیلتری بزرگ هر سال 4 تن گرد و غبار را از هوا گرفته، پاك كند و رسوب دهد. یك چمن معمولی 3 تا 6 بار بیش از یك زمین برهنه گرد و غبار جذب می كند ولی یك درخت 30 تا 60 بار بیشتر همین كار را انجام می دهد. قدرت درختان در جذب و از بین بردن گرد و غبار متفاوت است و بر حسب نوع گونه فرق می كند. فضای سبز شبه جنگل بعنوان بادشكن قادر است 1.4 تا 1.6 بار از گرد و غبار را در پشت باد پناه كاهش دهد. تأمین آب و انتخاب یك سیستم مناسب آبیاری از اساسی ترین اقدامات در اجرای كمربند سبز و هرگونه توسعه فضای سبز بشمار می رود. بدیهی است كه بدون تأمین آب هیچگونه فضای سبزی نمی توان احداث گردد. بنابراین پیشنهاد می گردد با توجه وضعیت بحرانی كمبود آب در شهرها، سیاست كلی و مدیریت تأمین آب بصورت یك راهكار و دستور كار جداگانه ای مورد توجه قرار گرفته و كمیته ویژه ای با هماهنگی سازمانهای ذیربط با بررسی تجارب برخی از كشورهای دنیا پیگیر تأمین آب با روشهای نو باشند. عدم كفایت بارشهای طبیعی و توزیع نامناسب زمانی بار شها از جمله عوامل بازدارنده و محدود كننده توسعه و احیای فضای سبز شهر ها می باشد. گستره وسیع فضای سبز شهر ها از یكسو و شرایط و وضعیت توپوگرافی كشور كه عامل محدود كننده ای در دسترسی به شرایط مطلوب است از سوی دیگر افزون بر وجود محدودیت در تأمین آب از طریق آب شبكه شرب شهر ایجاب می كند كه جهت توسعه و احیای فضای سبزشهر بدلیل نبود آب مطمئن در حداقل مورد نیاز، اقدام به مدیریت بارندگی تحت عنوان Rainfall Management برای پهنه سازی استفاده از بارندگی ها شود. استحصال آب باران فن و دانشی می باشد كه در چارچوب تحقق مدیریت بارندگی است. به طوری كه از طریق آن بار شها در دوره های مرطوب سال استحصال و ذخیره گردیده و درجهت رفع كمبود رطوبت و تأمین بخشی از نیاز آبی فضای سبز مورد بهره برداری قرار م یگیرد. در این روش با هدف امكان سنجی و كارآیی دو روش استحصال و ذخیره آب باران با بكارگیری سامانه های درون و برون مزرعه ای (Internal and External Rainwater Catchment System) در افزایش توان تامین آب فضای سبز و جمع اوری آب باران اقدام می گردد.