پهنه بندي خطر زمين لغزش با استفاده از GIS (مطالعه موردي حوضه آبخيز قويجق استان گلستان)

پدیده لغزش زمین همانند پدیده های زمین لرزه، سیل و آتشفشان از بلایای طبیعی مهم بشمار می رود كه هر ساله رخداد آن در مناطق كوهستانی و مرتفع كشور خسارات و صدمات قابل ملاحظه ای به بار می آورد. امروزه در كشور های درگیر با مسئله زمین لغزش تمایل فزاینده ای جهت ارزیابی و پهنه بندی خطر و خسارات این پدیده وجود دارد. عوامل مختلفی نظیر توپوگرافی، سنگ شناسی، اقلیم و غیره در ناپایداری دامنه ها موثر می باشند و به طرق مختلف سبب ناپایداری دامنه ها می گردند. در تحقیق حاضر به منظور پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز قویجق در شمال شرقی استان گلستان از مدل حائری و سمیعی استفاده گردید. بدین منظور عوامل موثر در ایجاد زمین لغزش شامل زاویه شیب، لیتولوژی، گسل، راه و رودخانه، میزان بارندگی، شدت بارندگی و زمین لرزه به عنوان عوامل اصلی در بروز زمین لغزش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سپس لایه های اطلاعاتی مربوط به هر یك از عوامل موثر در وقوع زمین لغزش با استفاده از نرم افزار های Ilwis و Arc view تهیه و عوامل موثر كمی و وزن دهی شدند. با انجام بازدیدهای متعدد میدانی اقدام به تعیین موقعیت زمین لغزشهای رخ داده شده در سطح حوضه گردید. بررسی های بعمل آمده نشان داد حوضه مورد مطالعه فاقد مناطق دارای كلاس خطر فوق العاده زیاد بوده و از 24 لغزش ثبت شده 50 درصد در كلاس خطر متوسط قرار داشت و هیج لغزشی در پهنه های دارای خطر زیاد و خیلی زیاد مشاهده نشده است. لذا مدل مورد مطالعه در این حوضه كارایی مناسبی ندارد و كاربرد آن در تهیه نقشه های بزرگ مقیاس خطر زمین لغزش باید همراه با اصلاحات منطقه ای و همچنین مطالعه و بررسی بیشتر باشد.

Besides earthquake, flood and volcano, landslide is a disaster which causes considerable damages in mountains areas every year. Nowadays in countries involved with landslide problem, there is an increase trend to evaluation and zonation of risk and damage of this phenomena .There different cause and in different ways for instability of slope such as topography, litology, climate and etc. In these research Haeri-Samie model has been used for landslide risk zonation in Ghoyjogh catchments basin in north-eastern of Golestan province. Hence, to analyze main causes of landslides, effective factors such as slope angle, litology, fault, road, and river, rainfall figures, rainfall intensity and earthquake was considered. Afterwards data layers for each of effective cause in landslide was prepared using Arc view and Ilwis and then effective cause were quantified and weighted. Landslide in the basin was located through several classes’ observations. Analysis show that the basin has not areas with extremely high risk class even though 50% of the 24 registered landslides were in medium risk class moreover any landslide was not distinguished in high and very high risk zones. So, this model has not suitable efficiency in this basin and its applicability needs more investigations and study.