تعيين بستر و حريم در رودخانه هاي شهري مطالعه موردي : رودخانه زنجانرود حد فاصل پل سرداران تا پل مالدره

به منظور بهره برداری از امكانات بالقوه رودخانه ها، از جمله آبگیری ( شرب و كشاورزی ) ، كشت و كار و فعالیت های اقتصادی ، انگیزه های توریستی، مذهبی و سایر كاربری ها، همواره ساخت و سازها و فعالیت ها در حاشیه رودخانه ها انجام میشود كه عمدتاً منجر به تعدی به بستر طبیعی و حریم قانونی رودخانه ها در آن نواحی می شود.تغییرات ناشی از بهره وری بر رودخانه ها باعث تغییرریخت رودخانه شده و علاوه بر تاثیر بر حیات رودخانه ها ابعاد دیگری از جمله مسایل اقتصادی، محیط زیستی، حقوق و اجتماعی منطقه را متأثر می سازد.تعیین حد بستر و حریم رودخانه ها درراستای صیانت ازمنابع ملی وكاهش خسارات سیل،امكان حفاظت رودخانه درمقابل دستاندازی واحداث هرگونه تاسیسات غیر مجاز در آنرا فراهم می سازد.با تعیین دبی سیلاب بوسیله نرم افزار HEC-RAS،امكان تحلیل جریان یك بعدی رودخانه ها و محاسبات جریان های پایدار و ناپایدار وجود داردبا استفاده الحاقیه HEC-Georas كه امكان لینك مدل HEC-RAS و نرم افزار GIS را فراهم می سازد و میتوان پهنه های سیلگیر و حد حریم و بستر را با دقت بالاتری مشخص كرد. تعیین پهنه سیل وحریم رودخانه دربرنامه ریزی های توسعه بخش كشاورزی،صنعتی وشهری یك منطقه تأثیر بسزایی دارد،ولی متأسفانه در اكثر رودخانه های مهم كشوری این حریم مشخص نیست و یا رعایت نمیشود و هر ساله خسارات قابل توجهی به اهالی وصاحبان تأسیسات مجاور رودخانه ها وارد میشود. علاوه براین مدیریت یكپارچه رودخانه نیزبه دلیل عدم رعایت این حریم مختل می شود. تغییرات پهنه سیلاب باگذشت زمان،وضعیت جانمایی تأسیسات اطراف رودخانه و حریم رودخانه راكه پهنه سیل با دوره بازگشت 25 ساله میباشدتحت تأثیرقرارمی دهد این مقاله در یك مطالعه موردی با استفاده از نقشه های توپوگرافی منطقه، اقدام به تهیه مقاطع عرضی جهت تعیین حریم و بستر رودخانه زنجانرود نموده است و میزان خطر پذیری رودخانه زنجانرود در شهرستان زنجان را از نظر خسارت وارده توسط سیلاب با دوره بازگشت 25 ساله بررسی و نقشه های خطر پذیری منطقه مذكور ایجاد گردیده است.