پيشگيري از جرم و جنايت(سرقت) از طريق طراحي محيطي در كلانشهر تهران

افزایش جرایم و بزهكاری، امنیت جامعه را كاهش داده و موجب ناپایداری توسعه میشود. میزان بزهكاری در شهرهای بزرگ و بویژه در كلانشهرهای دنیا، نسبت به سایر شهرها و نقاط روستایی بسیار بیشتر است. یكی از مهمترین و شایعترین انواع بزه، سرقت و البته سرقت به عنف است. در كشور ما مطابق آمارهای رسمی، بالاترین نرخ این بزه، در شهر تهران وجود دارد و به تبع آن، بیشترین سرمایه های مادی و غیرمادی و اقدامات كاهشی برای حل این مسأله اختصاص مییابد. اما نتایج، همیشه مطابق پیش بینی و خواسته مدیران شهری، مسئولان انتظامی و قضایی نیست. دستاوردهای پژوهشی از یك سو و تجارب عملی از جانب دیگر نشانگر آنست كه اقدامات پلیسی و امنیتی كردن فضای جامعه به منظور كاهش بزهكاری، نه امری است ممكن و نه راهی است درست. همچنان كه نقص راهكارهایی چون بهبود شرایط اقتصادی و فرهنگ سازی، در اینست كه طولانی و دیربازده هستند. از این رو پژوهش حاضر در نظر دارد با هدف روشن ساختن نقش و جایگاه برنامه ریزی شهری در كاهش جرایم سرقت به عنف شهری، به این پرسش پاسخ دهد كه مهمترین كانون تمركز این بزه در كدام محدوده از شهر است و ضعف در رعایت اصول برنامه ریزی شهری (شامل برنامهریزی نادرست كاربری زمین و طراحی نامناسب شهری) چه نقشی در تسهیل در بروز جرایم دارد؟ پژوهش حاضر، با شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده است. از مدلهای فضایی و آماری مورد استفاده در آن، شامل مركز متوسط و تخمین تراكم كرنل می باشد. همچنین از ابزارهای كمك تحلیلی چون ArcGIS و Excel برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیات بهره گیری شده است. داده های مورد نیاز با روش اسنادی و میدانی و با ابزار فیش برداری، پرسشامه و مشاهده، جمع آوری گردید. نتایج بررسی ها و تجزیه و تحلیلها نشانگر آنست كه مهمترین كانون تمركز بزه سرقت به عنف شهر تهران، در مركز اداری و تجاری شهر واقع شده است و لازم است كانون های اداری و تجاری از نظر استعداد جرمخیزی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند. همچنین ضعف شاخص های محیطی (میزان سلامت فضا، نورپردازی، طراحی معابر، اشراف و دید و ...) و ضعف از نظر راهبردهای برخواسته از رویكرد نظری سپتد (نظارت، قلمروگرایی و ...)، كه در مجموع نشانگر رعایت ضعیف اصول برنامه ریزی شهری در محیط شهری است، به تسهیل شرایط وقوع بزهكاری یاری رسانده است. از این رو الگوی مناسب برای كاهش جرایم شهری، منطبق بر رعایت اصول برنامهریزی صحیح شهری و تدقیق اصول سپتد در شهر است.