بازخواني مضامين آيات در احياء تزئينات و كتيبه پايه هشتم مسجد كبود

یكی از آثار تاریخی و با عظمت ایران مسجد كبود تبریز است كه نمودی از آثار معماران و هنرمندان ایرانی قرن نهم هجری بشمار می رود. این بنای عالی كه به فیروزه اسلام شهرت دارد، دارای تزئینات بی نظیر ازكاشی كاری های معرق و معقلی می باشد كه نظیر آن را نمی توان در جایی دیگر یافت كه متاسفانه زمین لرزه سال 1193 ه.ق موجب تخریب بخشهایی از آن شده و آسیبهای جبران ناپذیری را بر پیكره كالبدی آن وارد ساخت و امروزه تنها بخشهایی از دیوارها و سردر بی بدیع آن بجای مانده كه در سالهای اخیر كار احیاء آن آغاز گردید و هم اكنون نیز ادامه دارد. این مسجد تجلی هنرهای اسلامی را بصورت خطاطی، كاشی كاری، كتیبه نویسی با مضامین قرآنی را به نمایش گذاشته كه توجه خاصی را می طلبد تا بتوان بخش های تخریب شده، خصوصاً در تزئینات آن را بازسازی و احیاء نمود. بازشناسی مفاهیم موجود در بخشهای مختلف تزئینات و ارتباط نهفته میان آنها ، می تواند كمك شایانی در بازسازی این بنای ارزشمند نماید چرا كه زبان هنر اسلامی، زبان رمزگونه و نمادین است و پی بردن به ذات هنری و معنایی آن كلید حل معمای هنر است. هدف این مقاله بازخوانی مفهوم آیات در كتیبه ها و خط نوشته های بكار رفته در پایه های مسجد به منظور شناخت مضامین و فلسفه حضور این آیات و یافتن ارتباط بین آنها در باز سازی تزئینات كاشی كاری پایه هشتم كه در اثر تخریب كاملاً از بین رفته و هیچ نشانه ای از محتوای آیات به كار رفته در آن در دست نیست، می باشد. اساس كار در این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی پدیدارها (پدیدار شناسی) استوار بوده كه یافته هایی از نشانه ها، مؤید وجود فسلسفه تقابل در تزئینات معرق كاری شده در آن و تاثیر آن در معماری دوره های مختلف خصوصاً در تزئینات مساجد از موارد مطرح شده در این مقاله می باشد.