نقش و جايگاه پژوهش هاي كيفي در علوم تربيتي

روش شناسی پژوهش در علوم تربیتی در سه دههٔ اخیر با تغییر و تحولات زیادی روبه رو بوده است و نوآوری در این عرصه همچنان ادامه دارد. این تحولات بخصوص در گسترش و تعمیق انواع طرح های پژوهش كیفی به چشم میخورد. این در حالی است كه در نظام تربیتی ایران روش شناسی كمی همچنان بر آموزش و پژوهش روش شناسی پژوهش های تربیتی تسلط دارد و این كمی گرایی باعث غفلت از عمق پژوهش های تربیتی شده است. از طرف دیگر، پژوهش های انجام شده از چنان قوتی برخوردار نیستند كه به نظریه پردازی و حل مسائل اساسی در حوزه های پیچیده و دشوار تربیتی بپردازند. به نظر میرسد بخشی از نواقص و محدودیتها برخاسته از حاكمیت تقریباً بلامنازع رویكرد اثبات گرایی بر محافل علمی و پژوهشی كشور است كه با تأكید بر تفكیك علم از مباحث متافیزیكی و ارزشی، در روش شناسی پژوهش، نیز قائل به استقلال روش پژوهشی از هر گونه مبنا یا پیش فرض فلسفی و ارزشی است. در چنین شرایطی آموزش روش شناسی كیفی می تواند پژوهشگران را ترغیب كند كه برای حل بسیاری از مسائل پیچیده تربیتی به آنها متوسل شوند. پژوهشگر كیفی به مطالعه رفتارهای قابل مشاهده، انگیزه ها، احساسات و هیجان های مردمی می پردازد، زیرا معتقد است كه حوادث درونی تنها در صورتی قابل درك هستند كه از طریق تجربه شخصی كسب شده باشند.