بررسي حكمت هنر آينه كاري در معماري اسلامي (نمونه موردي: خانه هاي قديمي اردبيل)

آینه در ادب فارسی به معنای پاكی، صفا، راستی و روشنایی بوده است و نوسط هنرمندان در معماری اسلامی نیز استفاده شده است. آینه كاری هنری كاملاً اسلامی است و حاوی اشكال هندسی اسلامی می باشد. چنانكه میتوان آن را هنری دینی و سنتی تلقی كرد. نور مطلق خداوند است و همین طور نور در اسلام سمبل هدایت مومنین از تاریكی و ظلالت معرفی شده است، پس بازخورد نور از آینه هایی با شكستگی های زیاد و طرح های متنوع علاوه بر ایجاد فضای زیبا، می تواند حس وحدت و یگانگی خداوند را نیز یادآور باشد. در مكان هایی هم كه آینه كاری شده، اشكال هندسی آینه و حضور نور و تاثیر متقابل آن بر آینه، فضای عرفانی خاصی را ایجاد كرده است كه تاثر گرقته از آیه های قرآن می باشد. علاوه بر این ها آینه كاری در شاخصه های معماری مدرن نیز قابل بررسی می باشد، آینه كاری می تواند روشی برای جلوگیری از پژواك های متوالی صوت باشد. تغییر شكل، پرهیز از سطوح موازی و یا ایجاد شكستگی در سطوح صاف از پژواك های متوالی جلوگیری می كند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی هنر آینه - كاری و حكمت آن در معماری اسلامی و همچنین نقش های كاربردی آن از قبیل كمك به تشخیص وضوح گفتار در معماری (آكوستیك) می پردازد. در نتیجه با بررسی آینه كاری در خانه های قدیمی اردبیل، توجه به این نكته كه نور در معماری اسلامی ایران همیشه به منزله روشن كردن كامل فضای معماری بكار نمی رود و بلكه گاهی جنبه عرفان و تقدس به خود گرفته و جنبه های دیگر فضا )رنگ، بافت و...( را تحت تاثیر قرار داده و بر آنها تاكید می كند، بارزتر می گردد و استفاده از هنر آینه كاری مبین رسیدن كثرت به وحدت الهی می باشد.

In Persian literature, mirror addresses innocence, purity, truth and lighting, which also has been used by artists in the Islamic architecture. Mirror work is purely an Islamic art, including Islamic geometric patterns. In fact, It can be considered as a traditional and religious art. Absolute light is God, and furthermore, leading believers away from darkness and loss was symbolized by light In Islam. Therefore, the reflection of light by the mirrors in both different facing directions and various patterns not only makes beautiful environment, but also reminds the sense of unity and oneness of God. Within the places decorated by mirror work, the geometric patterns of the mirrors in addition to the presence of light and its interaction by the mirror parts create a mystical atmosphere, which is affected by Quran. Moreover, mirror work can be investigated following the modern architectural characteristics. It, indeed, can be a method for preventing successive reflection of sound. Changing the forms, avoiding the creation of parallel surfaces, and providing breaks in the flat surfaces prevent producing echoes. The current paper uses a descriptive-analytical method to explore the art of mirror work and its philosophy in the Islamic architecture and also its practical functions, such as assisting in clear understanding of speech in Architecture (i.e. acoustic). In this regards, by evaluating mirror works in Ardebil’s traditional houses, it is presented that in Iranian-Islamic architecture, lightening indoors was not the only function of using the light. Actually, it has been highlighted by mystical and holy aspects somewhere even by affecting the other environmental aspects like color, texture, etc. The art of mirror work is used as an expression of approaching unity from multiplicity.