آزادي از نگاه مولاي متقيان حضرت علي (عليه السلام)

نوشتار حاضر پژوهشی است در باب آزادي با عنایت به سیره و كلام امیرمؤمنان و هدف اصلی آن كشف ارتباطی معنادار بین آزاديهاي مطرح در جوامع امروزي و آزاديهاي عنوان شده در كتاب شریف نهجالبلاغه است. انگیزه اصلی در این پژوهش، بررسی باور گروهی از دینپژوهان نسبت به این مسأله است كه سیره و كلام حضرت، مصداق بارز آزاديهاي سیاسی و اجتماعی به شمار میرود. از بررسی عبارات این كتاب شریف، سه نوع آزادي، قابل تفكیك و مطالعه است؛ آزاديهاي فلسفی، اجتماعی و معنوي. از این میان آنچه به لحاظ لغوي، در بردارنده مفهوم آزادي است، در اكثریت قریب به اتفاق موارد ناظر به آزاديهاي معنوي است و مفاهیم مربوط به آزاديهاي اجتماعی را باید در محتوا جستجو كرد. با همه این تفاصیل، اگرچه آزادي از حقوق انكارناپذیر بشریت است، اما نمیتوان اصالت آزاديهاي اجتماعی را در مبانی حكومتی حضرت علی (علیه السلام) به دست آورد. نظام حكومت علوي، نظام الفت امام و مأموم است و آزاديهاي خاص اجتماعی در این نظام جایگاه ویژهاي ندارد.