ردپاي نقد در تذكره دولتشاه سمرقندي

دكتر سید عبدالله ( 1906-1968 م ) از نقادان برجسته ادبیات اردو و فارسی می باشد. به اعتقاد وی، امروزه بیشتر منتقدین كسانی هستند كه با نظریات نقد غربی به خوبی آشنا هستند. اما بسیار كم پیدا می شوند. كسانی كه در زمینهٔ نقد ادبی، كوشش كنند تا نظریات بزرگان خود را همدردانه دریابند. برخی از این نقادان، فكر می كنند كه در گذشتهٔ ادبی ما، مطلقاً چیزی به أسم نقل وجود نداشته است . عده ای نیز به وجود نقد در گذشته قائل هستند، اما آن را ناقص می دانند. برخی دیگر تا حدودی می پذیرند كه نقدی در گذشته وجود داشت، اما با رنگ و طریقهٔ متفاوست. حقیقت این است كه در گذشته، برای بررسی و نقد شعر، معیار های پخته ای وجود نداشت. این معیارها، مسلم و به طور ی پذیرفته شده بودند. مردم هم معمولاً از آنها آگاه بودند. برای همین در تذكره ها، تذكره نگار به طور اجمال و با یك اشاره، نظرش را اظهار می كرد. تذكره نگار معمولا از ذكر جزئیات خوداری می كرد. اما بیچاره ها از كجا می دانستند كه در آینده ، تمامی این حرف های بدیعی ، برای خوانندگان كم رنگ بلكه معدوم و مفقود خواهند شد. از این رو نویسنده ، ردپاهایی از نقد را در تذكره دولتشاه نشان داده است . این مقاله ترجمه اظهار نظرهای دكتر سید عبدالله می باشد.