تلفيق مدلهاي يك بعدي و دوبعدي در افزايش دقت تعيين حد بستر رودخانه هاي دشتي

خلاصه بطور معمول در كشورمان پهنه بندي سيلاب و تعيين حد بستر رودخانه ها بر اساس مدلسازي هيدروليك جريان در شرايط يك بعدي و با استفاده از مدل HEC-RAS بدست مي آيد. انجام چنين فرآيندي در رودخانه هاي واقع در محدوده هاي كوهستاني و يا نيمه كوهستاني از مشكلات كمتري برخوردار است و نتايج حاصله تطابق نسبتاً مناسبي با نتايج مشاهده شده دارد. با ورود رودخانه به مناطق هموار و دشتي و شكلگيري سيلابدشت با وسعتي بيش از وسعت مقطع اصلي رودخانه همواره مدلسازي در راستاي تعيين حد بستربا مشكلاتي مواجه مي باشد. علت اين مسئله را مي توان پخش جريان در راستايي غير از راستاي طولي رودخانه و بعضاً عدم برگشت سيلاب خروجي از مقطع اصلي جريان به داخل رودخانه اشاره نمود كه در صورت استفاده از مدلهاي يك بعدي، شبيه سازي پديده مذكور نيازمند بكارگيري راهكاري مناسب مي باشد. در اين مطالعه پهنه بندي سيلاب و تعيين حد بستر رودخانه حله از جمله رودخانه هاي استان بوشهر كه در يك منطقه هموار و دشتي واقع گرديده انجام شده است. بررسي اوليه نقشه هاي توپوگرافي محدوده مورد مطالعه نشان مي دهد كه وجود تالاب حله در ساحل چپ رودخانه و همچنين زهكش آبهاي سطحي مناطق مجاور در ساحل راست رودخانه موجب گرديده تا رودخانه حله در بخش عمده اي از مسير در خط الراس قرار گيرد. همين مسئله موجب گرديده تا در سيلابهاي با دوره برگشت بالاتر از 01 ساله، بخش عمده اي از جريان از مقطع رودخانه سرريز و از دسترس رودخانه به دليل ورود به تالاب حله و همچنين زهكش مذكور خارج گردد. به عبارتي رودخانه از بالادست به سمت پايين دست روند كاهشي را در ميزان دبي سيلاب تجربه نموده است. شبيه سازي چنين شرايطي با استفاده از مدلهاي يك بعدي مستلزم تعيين محلهاي واقعي خروج جريان و همچنين تعيين ميزان دبي سرريزي مي باشد. براي اين منظور و جهت فائق آمدن بر محدوديتهاي مدلهاي يك بعدي اقدام به مدلسازي دو بعدي جريان با استفاده MIKE21 و تلفيق نقشه هاي كوچك و بزرگ مقياس گرديد تا بتوان محل واقعي سرريز جريان و جهت حركت آن را تعيين و با معرفي آن به مدل يك بعدي تهيه شده از نقشه كوچك مقياس اقدام به تعيين پهنه سيلاب و در نتيجه حد بستر با دقت مناسبتر گردد. كلمات كلیدی: .1 مقدمه تعيين دقيق مرزهاي سيلابدشت يا همان پهنه بندي سيلاب مهم تر ين پارامتر در مديريت سيلابدشت