آبخيزداري و استحصال آبهاي سطحي با اجراي پروژه هاي كوچك و كم هزينه (بررسي تجارب محلي در شرق كشور)

تخریب منابع تجدید شونده ، توسعه مناطق بیابانی و سطوح ك ویری، نابسامانی محیط زیست، خسارات ناشی از سیلابها، رشد سریع جمعیت بویژه در كشورهای در حال توسعه و نیاز روزافزون به مواد غذایی از عمده عواملی هستند كه بهر ه وری بهینه از منابع طبیعی تجدید شونده بخصوص عنصر حیاتی آب را اجتناب ناپذیر ساخته است .در مناطق خشك و ن یمه خشك بعلت عدم مدیریت صحیح منابع طبیعی تجدید شونده، نه تنها بهره برداری بهینه از منابع آبی صورت نمی پذیرد بلكه این عامل حیات بخش بصورت یك بلیه طبیعی درآمده و سالیانه باعث خسارات جانی و مالی زیادی می گردد، در حالی كه م ی توان با اتخاذ راهبردهای كارآمد و با صر ف هزینه های پایین و كمترین زیانهای زیست محیطی برای دست یابی به اهداف چند منظوره از سیلابها كه سهم بالای از هرز آبهای قابل دسترسی می باشد، استفاده نمود . یكی از كارآمدترین روشها كه مانع ورود آبهای روان به خارج مرزها می شود و از نظر زمانی هم امكان ذخیره س یلابها تولید شده در غیر فصل نیاز آبی را مهیا می سازد، اجرای پروژه های مهار سیلابها با رعایت اصول فنی و زیست محیطی می باشد. بسته به شرایط توپوگرافی ، بافت خاك ، كیفیت فیزیكی و شیمیایی سیلاب و هدف از ن 􀑧 بهره برداری ، روشهای بهره برداری فرق می كند .بطور كلی روشهای مختلف بهره برداری از سیلاب را می توان به اي صورت خلاصه نمود: 1 پخش سیلاب ، 2 هدایت سیلاب بر روی نهرچه های كنتوری و یا تراسها، 3 بندسارها، 4 خوشاب ها و 5 تغذیه مصنوعی . در متن مقاله به صورت مختصر هر یك از این روشها معرفی می شوند.