ارزيابي برنامه هاي عمران و توسعه روستايي كشور (با تأكيد بر برنامه چهارم توسعه)

هدف كلي توسعه، رشد و تعالي همه جانبه جوامع جهاني است. از اين رو فرآيند برنامه ريزي براي دستيابي به توسعه و قرار گرفتن در مسير آن، شناخت و درك شرايط و مقتضيات جوامع انساني و نياز آنان در ابعاد مادي و معنوي از جمله اقدامات ضروري در اين زمينه است. انسان از آغاز تاكنون همواره با برنامه ريزي در ابعاد مختلف زندگي خود عجين شده است، ولي بسته به شرايط مكاني و زماني نوع اين برنامه ريزي متفاوت بوده است. در واقع رشد و توسعه جوامع انساني بر حسب زمان و مكان و با توجه به زيست و فعاليت بخشي از آنها در فضاهاي روستايي، برنامهريزي و توسعه روستايي مفهوم و مصداق پيدا ميكند. بنابراين رشد و توسعه روستاها نيازمند نظام برنامهريزي جامع و كارآمد است. عليرغم سابقه بيش از پنجاه ساله برنامهريزي توسعه در كشور، نظام برنامهريزي توسعه ملي و توسعه روستايي داراي نارسائيهاي اساسي است. اين تحقيق با هدف ارزيابي برنامههاي عمران و توسعه كشور در چند دهه اخير و با تأكيد بر برنامه چهارم توسعه انجام شده است. به منظور اجراي اين تحقيق از طريق بررسي برنامههاي عمراني و توسعه كشور؛ بويژه برنامه چهارم توسعه و مطالعات كتابخانهاي اطلاعات مربوط به محتواي برنامهها از لحاظ اهدف، سياست ها و خط مشيها و اقدامات اجرايي عمران روستايي، جمعآوري و عمدهترين معيارها و ضوابط ارزيابي برنامهها معيين گرديد. نتايج ارزيابي نشان داد برنامههاي مذكور از نظر معيارهاي بيان شده نسبتاً ضعيف عمل كرده اند؛ به منظور ارزيابي عينيتر برنامههاي عمران روستايي روند شاخص هاي توسعه روستايي در چند دهه اخير را به عنوان ارزيابي غيرمستقيم برنامهها مورد بررسي قرار گرفت. در روند شاخص هاي عمده توسعه روستايي كشور، وض عيت متفاوتي مشاهده ميشود، بدين ترتيب كه نواحي روستايي طي چند دهه گذشته در شاخصهاي خدماتي و رفاهي- اجتماعي ؛ از رشد بسيار خوبي برخوردار بودهاند. ولي در مقابل، شاخصهاي اقتصادي- اجتماعي وضع نامطلوبي داشته و داراي رشد بسيار كندي بوده است. بنابراين نوعي دوگانگي در سير تحول شاخص هاي توسعه روستايي وجود دارد . اين وضعيت عمدتاً ناشي از نارسائي در ماهيت و محتواي برنامههاي عمران روستايي كشور ميباشد كه به همه ابعاد توسعه توجه نشده است.