بررسي عوامل مؤثر در بهره برداري از مراتع ، موازنه مرتع و بهره برداري دام و جلوگيري از تهديدات زيستي در حوزه كشاورزي دقيق

بهره وری دام از مراتع در سطح جهان مهمترین فعالیت انسانی است كه موجب تخریب خاك و بیابان زایی می شود. طبق مطالعات انجام شده سهم این بهره وری مفرط در تخریب اراضی بیشترین مقدار و 35 درصد می باشد. در ایران نیز چرای بی رویه از عوامل اصلی بیابان زایی عنوان شده است. و از آنجایی كه مرتع پایه ای ترین عامل تولید در دامداری سنتی است پس بهره برداری از مراتع در مناطق مختلف كشور با روش های مختلف، باید تابع قوانین ویژه ای باشد. و مهمترین عواملی كه در تعیین نحوه بهره برداری از مراتع و شیوه مالكیت نقش دارد، شرایط اقلیمی، تراكم جمعیت، ویژگی های تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است. یكی از مهمترین عوامل در مدیریت صحیح مراتع تعیین ظرفیت چرای مراتع با توجه به نوع دام استفاده كننده از مراتع برای دوره مشخص چرا می باشد، تا با توجه به اصول صحیح مرتعداری كمترین خسارت به پوشش گیاهی مراتع وارد شود و زمینه بهره برداری پایدار از این مراتع فراهم گردد (5). در حال حاضر سه شیوه و رویه جهت مدیریت بهره برداری از مراتع وجود دارد كه شامل بهره برداری سنتی، طرح های مرتعداری و بهره برداری مبتنی بر تعاونی های مرتعداری می باشد كه بهترین آنها بهره برداری مبتنی بر تعاونی های مرتعداری می باشد (4). لذا سیاست های پیشگیری از افزایش بی رویه دام و همچنین اجتناب از چرای زودرس دام ها در فصول غیر چرا، در پیشگیری از تخرب مراتع از اولویت خاصی برخوردارند.