بررسي نقش و جايگاه اقدام پژوهي در آموزش و پرورش

اقدام پژوهی نوعی پژوهش است كه به وسیله افراد درگیر در موقعیت های اجتماعی - آموزشی انجام می شود و هدف آن بالا رفتن فهم و ادراكشان از اوضاع و شرایط است. اهداف اساسی این روش پژوهش عبارتند از بهبود فعالیت های آموزش و یادگیری كلاس درس، رفع مشكلات در موقعیت های خاص یا بهبود آنها، آموزش ضمن خدمت و مجهز ساختن معلمان به مهارت ها و روش های جدید، افزودن بر نیروی تحلیل گرانه، و افزایش خود آگاهی آنان، بهبود ارتباط بین معلم عملگرا و پژوهشگر دانشگاهی كه به واسطه سایر اشكال پژوهش میسر نمی شود. برای تحقق اهداف فوق، اقداماتی نیز توسط پژوهشكده ی تعلیم و تربیت و پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و سازمان های آموزش و پرورش استان ها مانند برگزاری دوره های آموزشی اقدام پژوهی و سایر دوره های پژوهشی؛ برگزاری همایش ها و ایراد سخنرانی ها در زمینه ی معلم پژوهنده؛ و نشر ویژه نامه معلم پژوهنده انجام شده است. با آن كه اقدامات فوق برای بستر سازی تفكر پژوهشی ضروری به نظر میرسند، اما برای محقق شدن اهداف معلم پژوهنده كفایت نمی كند، زیرا زمانی می توان ادعا كرد معلمان پژوهنده هستند كه بتوانند در كلاس درس خود، مهارتهای علمی را به مهارت های عملی تبدیل كنند و از راه اقدام پژوهی بر استفاده از یافته های خود و دیگران، مسائل كلاس درس خویش را حل نمایند. این امر هنگامی تحقق خواهد یافت كه زمینه های اصلی برای فعالیت معلمان از طریق طراحی برنامه های مناسب، فراهم شود و این برنامه ها به طور مستمر، مورد ارزشیابی قرار گیرد تا با استفاده از نتایج ارزشیابی ها، اصلاحات و تعدیل های لازم در برنامه انجام شود.