حقوق افراد بدون تابعيت در ايران و معاهدات بين الملل

تابعیت عبارت است از رابطه ی سیاسی معنوی كه شخص را به دولت معینی مرتبط می سازد. تابعیت یك رابطه ی سیاسی است؛ زیرا - از حاكمیت دولت ناشی می شود و این دولت است كه تعیین می كند، چه افرادی تبعه او هستند و یا برای داشتن تابعیت آن دولت چه شرایط ی باید موجود باشد. داشتن تابعیت منشاء برخورداری از حقوق و تكالیف می باشد، برخورداری كامل از حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... شامل اشخاص تابع یك دولت میباشد و چنان چه اشخاصی، آپاترید یا بدون تابعیت باشند، یعنی تابع هیچ دولتی نبوده و قانون ملی نداشته باشند تا بر احوال شخصیه آنان حكومت كند، از حقوقی كه برای اتباع یك دولت وجود دارد محروم خواهند بود، البته نداشتن تابعیت مجوزی برای زیر پا گذاشتن حقوق انسانی تبعه توسط دولتها نخواهد بود. از جمله عواملی كه موجب بروز پدیده نامطلوب بی تابعیتی می شوند، میتوان به سلب تابعیت به سبب مجازات، پناهندگی، مهاجرت و یا سلب تابعیت به سبب قصد جلای وطن اشاره كرد. سلب تابعیت عمل یك جانبه از سوی دولت متبوع شخص می باشد كه در قبال فعل یا ترك فعل تبعه انجام میشود. نتیجه سلب تابعیت چیزی جز ایجاد یك معضل بین المللی به عنوان آپاترید نیست. سلب تابعیت به عنوان مجازات برای دارنده تابعیت اكتسابی در گذشته مورد پذیرش بود اما در حال حاضر به هیچ عنوان مورد پذیرش جامعه بینالمللی نیست، به خصوص اگر تابعیت اصلی باشد. امروزه اغلب كشورها پذیرفته اندكه سلب تابعیت از تبعه تجاوز به حقوق تبعه می باشد و برخی كشورها سلب تابعیت را در قانون خود ممنوع كرده اند. در قانون ایران هم سلب تابعیت در ماده 981 ق.م و تبصره آن آمده بود كه به موجب قانون اصلاحی موادی از ق.م در سال 1370 حذف گردید. قانونگذار ایران در اصول 41 و 42 قانون اساسی درباره اینكه تابعیت حق مسلم هر ایرانی است و نیز محدود بودن اختیار دولت در سلب تابعیت ایرانیان تعیین تكلیف نموده است.

The citizenship consists of political affiliation, legal affiliation and moral affiliation of person to a specific state. Being a citizen is the origin of rights and obligations enjoyment, the full enjoyment of political, social, economic rights include people that are citizen of one state. And if people are Patryd, or stateless, it means that they are not citizen of any state and they do not have the national rule of law that governs to their personal status, they will be excluded from rules that are for the citizens. Of course, not having a nationality is not a license to violate human rights of citizen by governments. One of the factors that cause undesirable stateless phenomenon can be deprived of citizenship because of penalties, asylum, immigration or citizenship stripped because of going into exile. Stripping the citizenship is a unilateral action by the responsible government that is done for on action of citizens or omission citizens. A result of stripping citizenship is not anything other than a global problem as Patrydy. Stripping citizenship as punishment for having acquired citizenship was accepted in the past, but now never accepted by the international community, especially if nationality is original. Today, most countries have agreed that withdrawing citizenship from nationality is violating national law, and some countries have banned-in-law stripping nationality. In Iranian law, also stripping citizenship in article 981 of the Civil Code and its provisions is given, that because an amendment to the law, the civil law were removed in 1370. Iranian legislator in Articles 41 and 42 of the constitution has been given about this is the absolute right of every Iranian citizen and Limitation of the Iranian government to withdraw citizenship.