مسئله مسيريابي وسيله نقليه: مباني نظري، مروري بر ادبيات و افقهاي پيشرو

چكیده هزینه حمل و نقل كالا، سهم بسزایی در قیمت نهایی آن كالا دارد و بهینه سازي سیستم توزیع كالا از اهداف اصلی شركتهاي توزیع كالا است. امروزه، هزاران شركت و سازمان جمعآوري و توزیع كالا براي كاهشهزینههاي عملیاتی و جلب رضایت مشتریان، نیازمند برنامهاي كارا براي ارائه خدمات به مشتریان خود هستند. مسئله مسیریابی وسیله نقلیه، مسئلهاي كلیدي در مدیریت توزیع كالا است كه تابع هدف و محدودیتهاي آن در سیستمهاي توزیع كالا و جابجایی مسافر بر حسب ویژگیهاي ساختاري و اجرایی سیستم توزیع، متفاوت است. این تفاوتها منجر به ایجاد طیف وسیعی از مسائل با ویژگیهاي عملیاتی وساختاري متفاوت میشود. علاوه بر این، فارغ از بحث كاربردي بودن این مسئله براي فعالان بخش توزیع كالا، ساختار نظري پیچیده آن، توجه بسیاري از محققان را در زمینههاي مختلف علمی از طراحی الگوریتم و بهینه سازي تركیباتی تا مدیریت ترافیك به خود جلب كرده است. در نتیجه، ادبیات این مسئله گسترده و پیگیري روند توسعه و تكامل آن در گذر زمان پیچیده است. لذا، بررسی ادبیات مسئله مسیریابی وسیله نقلیه و طبقهبندي مطالعات انجام شده، سرشار از نكات و راهنماییهاي علمی و كاربردي است كه میتواند براي تحقیقات آتی ارزشمند باشد. این پژوهش، خلاصهاي از مطالعه جامعی است كه توسط نویسندگان این مقاله در زمینه مسئله مسیریابی وسیله نقلیه صورت گرفته است كه براي شناخت مبانی نظري مسئله مسیریابی وسیله نقلیه، مروري طبقه بندي شده و منسجم بر ادبیات این مسئله دارد تا جامعه علمی حمل و نقل در كشور بتواند از آن براي تحقیقاتی آتی استفاده نماید. در این راستا، در این مقاله سعی میشود كه ابتدا مفاهیم اساسی مسئله فوق تشریح گردد و در ادامه انواع مختلف توسعه یافته این مسئله تبیین میشوند. سپس، مهمترین روشهاي حل مسئله مسیریابی وسیله نقلیه، طبقه بندي و ارائه می شوند و در نهایت، پس از ترسیم افقهاي مطالعاتی پیش رو، پیشنهاداتی در راستاي بكارگیري این مسئله براي كاهش هزینههاي عملیاتی سیستمهاي توزیع كالا در كشور ارائه میگردد. واژههاي كلیدي: ،