چارچوب برنامه ريزي منظر در محوطه هاي ميراث طبيعي (بررسي موردي: چشمه هاي باداب سورت مازندران و درياچه شورابيل اردبيل

«گردشگری» از جمله فعالیتهای در حال رشد در نیم قرن اخیر بوده و طبق آمار شورای جهانی مسافرت و گردشگری، طی چند سال گذشته در ایران و جهان به ترتیب ۱۰ و ۶/۶ درصد رشد داشته است. از اثرات منفی توسعهٔ گردشگری می توان به تخریب بسیاری از منابع طبیعی در سراسر جهان اشاره نمود. به عبارت دیگر تعارض بین ایده آلهای توسعهٔ پایدار و بهره گیری از منابع طبیعی سبب تخریب شدهاست، بنابراین می بایست موضوع «حفاظت» به منظور جلوگیری از نابودی مواهب طبیعی در برنامه ریزی های مربوط به توسعهٔ گردشگری لحاظ شود، در این صورت میان نیازهای محیط زیست و توسعه توازن برقرار شده و گردشگری پایدار تحقق مییابد. در این مقاله روشی برای برنامه ریزی منظر در محوطه های طبیعی، به ویژه میراث طبیعی، ارائه شده و كاربردهای آن در نمونه های داخلی و خارجی توضیح داده می شود. در ادامه دو نمونه موردی قابل توجه در ایران یعنی چشمه های باداب سورت در مازندران و دریاچهٔ شورابیلی در اردبیلی از نظر برنامه ریزی و طراحی با تفصیلی بیشتر بررسی شده است. بدین منظور از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای بررسی ویژگی های كالبدی، اجتماعی و اقتصادی محیط و همچنین تحلیل و برهم نهی لایه های اطلاعاتی استفاده شدهاست. از سوی دیگر اطلاعات مربوط به كاربران به روش پرسشنامهای و مصاحبه جمع آوری شده و در نهایت، نتیجه از برهمنهی دو دسته اطلاعات مذكور و همچنین توجه به نیازهای حفاظتی محیط طبیعی حاصل و به شكل طیف فرصتهای تفرجی (در قالب برنامه های بازدید) ارائه شده است. بدین ترتیب، فعالیتها و امكانات بر اساسی نیازهای افراد، هزینه ها و پتانسیل های موجود در محیط توزیع شده و افراد می توانند بر اساسی نیازهایشان از فرصتهای گردشگری بهره ببرند. در واقع، هدف از این روشی برقراری تعادل میان جنبه های گردشگری و حفاظتی در محیطهای طبیعی حساسی است.